wqbit wqbit
5015
BLOG

Abraham przedstawił faraonowi Sarę jako siostrę-historyczne!

wqbit wqbit Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 18

 9 Zwinąwszy namioty, Abram wędrował z miejsca na miejsce w stronę Negebu. 10 Kiedy zaś nastał głód w owym kraju, Abram powędrował do Egiptu, aby tam przez pewien czas pozostać; był bowiem ciężki głód w Kanaanie. 

11 A gdy się już zbliżał do Egiptu, rzekł do swojej żony, Saraj: "Wiem, że jesteś urodziwą kobietą; 12 skoro cię ujrzą Egipcjanie, powiedzą: to jego żona; i zabiją mnie, a ciebie zostawią przy życiu. 13 Mów więc, że jesteś moją siostrą, aby mi się dobrze wiodło ze względu na ciebie i abym dzięki tobie utrzymał się przy życiu".
14 Gdy Abram przybył do Egiptu, zauważyli Egipcjanie, że Saraj jest bardzo piękną kobietą. 15 Ujrzawszy ją dostojnicy faraona, chwalili ją także przed faraonem. Toteż zabrano Saraj na dwór faraona, 16 Abramowi zaś wynagrodzono za nią sowicie. Otrzymał bowiem owce i woły, niewolników i niewolnice oraz oślice i wielbłądy.
17 Pan jednak dotknął faraona i jego otoczenie wielkimi karami za zabranie Saraj, żony Abrama. 18 Wezwał więc faraon Abrama i rzekł: "Cóżeś mi uczynił? Czemu mi nie powiedziałeś, że ona jest twoją żoną? 19 Dlaczego mówiłeś: że to moja siostra, tak że wziąłem ją sobie za żonę? A teraz - oto twoja żona; zabierz ją i idź!" 20 Dał też faraon rozkaz dworzanom, żeby Abrama i jego żonę, i cały jego dobytek odprowadzili [do granicy]. (Rdz 12, 9-20)

Dzieje Abrahama w Kanaanie rozpoczyna opowiadanie biblijne o niebezpieczeństwie, w jakim znalazła się w Egipcie Sara, żona Abrahama. Opowiadanie to jest trudne do wyjaśnienia z punktu widzenia zarówno literackiego, jak i religijnego. Należy bowiem tu wspomnieć, że autor biblijny przytacza jeszcze jeden analogiczny epizod z czasu pobytu Abrahama z Sarą w Gerarze (Rdz 20).

Prawdopodobnie są to relacje dwóch różnych tradycji: J (12, 10-20) i E (20,1—18). Ponadto z tradycji J zaczerpnął autor opowiadanie, analogiczne do obu poprzednich, o niebezpieczeństwie Rebeki, żony Izaaka, w Gerarze na dworze króla Abimelecha (26, [11). Niektórzy komentatorzy (G. von Rad, dz. cyt., 140) sądzą, że w tych trzech opisach chodzi o to samo zdarzenie, przekazane w różnej formie  wiążące różne osoby.

Wydaje się, że przynajmniej podwójne opowiadanie o niebezpieczeństwie Sary odnosi się do tego samego faktu, gdyż opowiadanie pierwsze słabo się łączy z kontekstem. Natomiast lepiej by się łączyło Rdz 12, 8 z Rdz 13, 2. Zresztą wydaje się, że jest tutaj za dużo nagromadzonych podróży Abrahama: Wędruje on z Haranu do Kanaanu, przychodzi do Sychem, Betel i Negebu, a potem udaje się do Egiptu, by znów powrócić do Betel. Prawdopodobnie autor Rdz przez przytoczone tu epizody chciał podkreślić łaskawość Jahwe, który swe miłościwe plany względem ludzkości realizuje mimo trudności, jakie stawia sam wybrany pośrednik zamierzonego zbawienia — Abraham.

Gdy Abraham w czasie głodu panującego w Kanaanie był zmuszony udać się do Egiptu, z lęku przed utratą życia polecił swej żonie Sarze mówić, że jest jego siostrą, a nie żoną.

Odnalezione teksty prawne czy to Babilończyków, czy Asyryjczyków, czy nawet Hurytów z Nuzi ujawniły obyczaje panujące w Mezopotamii. Swoją żonę Sarę Abraham dwukrotnie nazywa siostrą, raz w rozmowie z faraonem (Rdz 12, 10-13), a drugi raz w rozmowie z Abimelechem, królem Gerary (Rdz 20. 1-17). Jest to dziś zrozumiałe na tle stosunków w Nuzi, gdzie jest często porównywany stan prawny żony (assattu) ze stanem siostry przybranej (ahattu).

 

Isaac Cylkow podaje, że do takiego manewru skłonił Abrahama widok czarnych i brzydkich Egipcjanek. Takie bowiem przekonanie Egipcjan nie tylko zabezpieczało go od napaści, ale też zyskiwało możnych przyjaciół, którzy przez podarki pragnęli pozyskać sobie Abrahama, który zresztą nie kłamał, bo faktycznie Sara  było jago siostrą, jakkolwiek tylko ze strony ojca (Rdz, 20,12 -Zresztą jest ona rzeczywiście moją siostrą, jako córka ojca mego, lecz innej matki; mimo to została moją żoną).

Sara zgodziła się na to, gdyż ówczesne niewiasty musiały często rezygnować ze swej czci. Lot ofiarowuje mieszkańcom Sodomy swe córki (Rdz 19, 8), podobnie czyni pewien lewita ze swą żoną w okresie sędziów izraelskich (Sdz 19, 24). Zresztą nie dopatrywano się nic zdrożnego w kłamstwie, jeśli intencja nie była przewrotna. Historia Jeremiasza daje na to również dowody (38, 24-28; 3 KrI 22, 20-23). Autor broni Abrahama przed zarzutem kłamstwa uwagą, że Sara była krewną, »siostrą” Abrahama (Rdz 20, 12).

Na podstawie w. 4 i 17, 17 nie można utrzymywać, że Sara, żona Abrahama, nie mogła zwrócić uwagi na siebie Egipcjan, a tym samym sprowadzić nieszczęście na swego męża Abrahama, gdyż była podówczas staruszką liczącą najmniej sześćdziesiąt pięć lat. Uwagi bowiem o podeszłym wieku Sary pochodzą z tradycji P, a uwaga o obawie Abrahama należy do tradycji J.

Dowodem uzasadniającym wędrówkę semickich rodzin z Azji do Egptu jest pewien obraz z małego osiedla Beni-Hassan, leżącego w połowie drogi między Memfis a Tebami, około trzystu km na południe od Kairu. Tutaj właśnie w r. 1890 znaleziono grobowiec egipskiego księcia Chnum-Hotepa, jak o tym świadczą hieroglificzne napisy w przedsionku grobowca. Chnum-Hotep żył za czasów Sezostrisa II ok r. 1900 przed Chr. W samym grobowcu tego księcia jaśnieją na cienkim podkładzie wapiennym malowidła o wspaniałych kolorach. Przedstawiają one znane sceny z życia księcia. Na północnej ścianie, bezpośrednio obok portretu, który ma wymiary większe niż naturalne, znajdują się obce postacie. Noszą one inne niż Egipcjanie szaty, skórę mają jasną, a profile ostre. Dwaj egipscy urzędnicy przedstawiają księciu grupę tych ludzi. Kim są ci obcokrajowcy, wyjaśniają hieroglify na papirusie trzymanym w ręku przez jednego z Egipcjan. Są to mianowicie ,,mieszkańcy pustyni", Semici, gdyż przywódca ich nosi semicką nazwę Abisaj (por. 1 Sm 26, 6). Przybył on z trzydziestu sześciu mężczyznami, kobietami i dziećmi swej rodziny do Egiptu, przynosząc księciu podarki, a księżnej czernidło do rzęs. Pozdrawia on księcia prawą ręką, lewą zaś trzyma na krótkim powrózku oswojonego koziorożca, mającego między rogami wygięty kij, laskę pasterską. Ubrani są w wełniane chusty, sięgające u mężczyzn do kolan, u kobiet do łydek, i związane na jednym ramieniu. Chusty te są malowane w jaskrawo pstre pasy i służą za płaszcze. Zarost mężczyzn jest przycięty na kształt spiczastej bródki, Czarne włosy niewiast opadają im na piersi i ramiona. Podtrzymuje je biała opaska na czole. Mężczyźni noszą sandały, niewiasty ciemnobrązowe półbuty. W kunsztownie wyszywanych workach ze skór zwierzęcych niosą ze sobą zapasy wody. Strzała i łuk, ciężkie oszczepy i dzidy służą im za broń. Nawet instrument muzyczny, lirę, zabrali ze sobą. Obraz z Beni-Hassan jest znakomitą ilustracją.

Zresztą najazdy Beduinów azjatyckich stawały się tak natrętne i uciążliwe, że zmusiły faraonów egipskich do położenia im kresu i bronienia swoich terytoriów siłą (Ricciotti).

Czego obawiał się Abraham, to się rzeczywiście zdarzyło. Sara, jego żona, zwróciła na siebie uwagę dworzan faraona swą urodą. Na zlecenie faraona wzięto Sarę do haremu królewskiego. Ale Jahwe wkracza tu i ratuje ją przez zesłanie nieszczęść na faraona i jego dom (Rdz 20, 17; W 11, 1).

Zgodnie z ówczesnymi zapatrywaniami faraon szukał przyczyn nieszczęść w swych czynach. Być może, zasięgnął też rady mędrców i wróżbitów, którzy mogli wskazać na Sarę jako na źródło jego nieszczęść (Wj 7, 11). Faraon, rozgniewany na Abrahama za wprowadzenie go w błąd, czyni mu mocne wyrzuty i poleca natychmiast opuścić Egipt. Abraham nie miał niczego na swoje usprawiedliwienie, toteż musiał milczeć.

Być może, że przez tego rodzaju przedstawienie patriarchy chciał autor biblijny wyrazić swoją naganę dla jego zachowania się w Egipcie. Również i niehonorowe odesłanie Abrahama przez żołnierzy faraona musi być uznane za sprawiedliwe ukaranie jego postępku.

wqbit
O mnie wqbit

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura