Już starodawna zemsta krwi, pochodząca od czasów, społeczność miała silne poczucie wspólnoty krwi, świadczy o szacunku dla życia bliźniego.
Krew bowiem uważano za siedzibę życia (Kpł 17, 10 n). Dlatego już po potopie mówi Bóg do Noego i jego synów: „Kto przeleje krew człowieka, tego krew musi być wylana"
(Rdz 9, 6).
To prawo Zemsty krwi, według opisu biblijnego, ma sięgać czasów Kaina. Kain się lęka, iż może być zabity przez napotkanego człowieka.
Należy z tego wnioskować, że w tradycji pierwotnej chodziło o naczelnika jakiegoś klanu, może klanu kowali, jak na to wskazywałoby imię Kain, które oznacza kowal (por. Tubal-Kain), więc przodek tych, którzy obrabiają metale (Rdz 4, 22). Sam Jahwe, który ochrania Kaina przed zemsta, ogłasza to prawo: „Ktokolwiek zabije Kaina, ukarany siedmiokrotnie” (Rdz 4, 15). Lamech, jeden z potomków Kaina, chlubi się, że zabił męża za otrzymaną ranę i grozi.
A w wypadku zabicia go będzie pomszczony nie siedem razy, jak miał być pomszczony Kain, ale siedemdziesiąt siedem razy (Rdz 4, 23 n). A. Causse uważa słowa Lamecha za bardzo stary tekst Pięcioksięgu, kiedy to prawo odwetu nie znało jeszcze umiaru w zemście. Tego jednak raczej nie można wnioskować. Lamech używa tu emfazy. Są to słowa szejka, którego zabicie zwyczajnie karano większą masakrą.
W narodzie izraelskim, i to w początkowej fazie jego kiedy naród z nakazu Jahwe miał prowadzić liczne wojny, nie mogło to przykazanie oznaczać zakazu wszelkiego przelewania krwi. Również jednak nie można w tym przykazaniu widzieć jedynie zakazu przelewania krwi w obrębie własnych namiotów. Jest to jednak wielkie zacieśnianie owego zakazu.
Raczej należy przyjąć, że istnieje tu zakaz wymierzania kary śmierci winowajcy według osobistego osadzenia, a nie według osądzenia tego przez społeczność czy osoby przez nią upoważnione. W. Kegler widzi w tym przykazaniu tamę przeciw prawu krwawej zemsty (wendety). Należyte zrozumienie sensu przykazania jest możliwe na płaszczyźnie filologicznej. Zakaz zabijania wyraża dekalog rzadkim słowem rasah zachodzącym 46 razy w Piśmie świętym, w przeciwieństwie do częściej używanych innych wyrażeń, jak harag (165) czy hemit (201). Oba te wyrażenia oznaczały już to zabicie osobistego nieprzyjaciela, już to zabicie nieprzyjaciela na wojnie, czy zabicie zasądzonego na śmierć przez ludzki lub boski sąd. Natomiast wyrażenie rasah jest użyte tylko na określenie mordu osobistego przeciwnika (Lb 35, 30 -Jeżeli ktoś popełni zabójstwo, skazuje się go na śmierć na podstawie zeznań świadków; jednak zeznanie jednego świadka nie wystarczy do wydania wyroku śmierci.31 Nie możecie przyjmować żadnego okupu za życie zabójcy, który winien jest śmierci. Musi zostać zabity.32 Nie możecie również od tego, który się schronił do miasta ucieczki, przyjmować żadnego okupu w tym celu, by mógł wrócić przed śmiercią arcykapłana i mieszkać w [swojej] ojcowiźnie.33 Nie będziecie bezcześcili kraju, w którym mieszkacie. Krew bezcześci ziemię i nie ma innego zadośćuczynienia za krew przelaną, jak tylko krew tego, który ją przelał.34 Nie plamcie przeto ziemi, w której mieszkacie, pośrodku której jest również moje mieszkanie. Ja bowiem, Pan, mieszkam pośród Izraelitów".), a nigdy nie oznacza zabijania na wojnie (Pwt 20, I; 23, 30), czy zasądzonego na śmierć przez sąd (Pwt 21, 20).
W przeciwieństwie do harag i hemit, rasah oznacza nieprawne i przeciwne z wolą społeczną zabijanie, i to osób bezbronnych (Jb 24, 19).
Pozostałe kodeksy praw, przechowane w Pięcioksięgu, nie tylko zawierają zakaz zabójstwa, ale ponadto posiadają sankcję śmierci na zabójcę za dokonane przezeń zabójstwo. Mord ten może być dobrowolny lub niedobrowolny. W kodeksie Przymierza „Kto uderzy śmiertelnie jakiegoś człowieka, winien umrzeć" (Kpł 24, 17). Kodeks D, po wyjęciu spod kary śmierci tych, którzy popełnili niedobrowolne zabójstwo, dodaje: „Lecz jeśli kto z nienawiści bliźniego się na jego życie i uderzy go śmiertelnie i ucieknie do miasta ucieczki, starsi miasta porwą go z miasta ucieczki i wydadzą w ręce tego, który winien pomścić krew zabitego, aby umarł” (Pwt 19. 11).
Również kodeks P rozróżnia nieświadomego od świadomego zabójcy (Lb 35, 15-19). Pierwszy może znaleźć wybawienie od śmierci w miastach ucieczki, drugi miał być pomszczony przez krewnych zabitego. Dodaje ponadto ten kodeks, że krewni zabitego nie mogą ograniczyć się do otrzymania okupu od mordercy.
W kodeksach omawiających obowiązek zemsty krwi jest tylko jeden wypadek zwalniający od niego. Jest nim zamordowanie złodzieja włamującego się w nocy do obcego domu. Zamordowanie jednak takiego złodzieja w dzień domaga się zemsty krwi. Wyjątkowo król mógł dyspensować krewnych zabitego od tego obowiązku.
LIT
Ricciotti G. Dawne dzieje Izraela Pax W-wa 1956
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M 2004 Kraków
Giuseppe Ricciotti „Życie Jezusa Chrystusa” „Dawne Dzieje Izraela” PAX
Messori V., Umęczon pod ponckim Piłatem? Wyd M Kraków 1996
Messori V., „Mówią, że zmartwychwstał” Wyd M Kraków 2004
Rops D.: Dzieje Chrystusa Pax Warszawa 1987
Flawiusz J.: Dzieje wojny żydowskiej przeciwko Rzymianom Armoryka Sandomierz 2008
Forstner D. OSP.: Świat symboliki chrześcijańskiej Pax Warszawa 1990
Messori V.: Opinie o Jezusie Wyd. M Kraków 1994
Ks. Filipiak M. : Jak rozumieć Pismo Święte, KUL, Lublin, 1982
Ks. Dąbrowski E.,: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach, wstęp przekład z oryginału, komentarz, Pallotinum, W-wa, 1977, tom 2, 3, 4, 5
Nowy Testament - Najnowszy przekłąd z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja św Pawła
Ks. Dąbrowski E., „Proces Chrystusa w świetle historyczno-krytycznym”, Ksiegarnia św. Wojciecha 1964
Ks. Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, PAX, W-wa, 1953
Giuseppe Ricciotti Paolo Apostolo BIOGRAFIA CON INTRODUZIONE CRITICA
Ks. Szczepański Wł., 4 Ewangelie Wstęp, Nowy przekład i komentarz, Kraków 1917
Cylkov I., BERESZIT (NA POCZĄTKU) - GENESIS - KSIĘGA RODZAJU [1 KSIĘGA MOJŻESZA]
PISMO ŚWIĘTE STAREGO TESTAMENTU pod redakcją Ks. Dra STANISŁAWA LACHA
Profesora egzegezy Starego Testamentu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim-Pallotinum, Poznań, 1962
Kudasiewicz J., Jak rozumieć Pismo Święte, Jezus Historii a Chrystus Wiary, t.3, KUL, Lublin, 1987
Stachowiak L., Jak rozumieć Pismo Święte, Potop biblijny, t4, KUL, 1988
Stary Testament Historia zbawienia, Editions du DialoqueParyż, 1987
Rops., D.:Od Abrahama do Chrystusa, Wa-wa, Pax, 1967
Bednarz M.:Biblia Księga Wiecznego niepokoju, Fund. Nasza przyszłość, 2008
Lapple A,: Od egzegezy do katechezy, W-wa, Pax, 1986
Świderkówna A.: Rozmowy o Biblii, W-wa, PWN, 1995
