Nuzi – obecnie Yorghan Tepe, wzgórze znajdujące się około 150 mil na północ od Bagdadu, zostało odkryte podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach 1925-1931 przez Amerykańską Szkołę Badań Orientalnych w Bagdadzie, Uniwersytet Harvard i Uniwersytet Pensylwanii pod kierownictwem dr Edwarda Chiera. Wykopaliska dotarły do warstwy pierwotnej ziemi i wykazały, że odkryty teren zamieszkany był już w XV i XIV w przed Chr. przez Hurytów, Chiwwitów, Jebusytów znanych ze Starego Testamentu.
Z terenu odkrytego pałacu oraz prywatnych willi zebrano około 20 000 glinianych tabliczek napisanych przez Huryckich pisarzy babilońskim pismem klinowym, ale zawierających pojedyncze oryginalne słowa horyckie.
Główną treścią większości odnalezionych tabliczek są kontrakty handlowe, zestawienia oraz wyroki sądowe i przybliżają one tryb życia bogatych mieszkańców przez 4 do 5 pokoleń.
Podobieństwa pomiędzy zwyczajami i warunkami społecznymi tych ludzi a zwyczajami patriarchów opisanymi w Księdze Rodzaju są uderzające i bardzo mocno popierają historyczność opisu biblijnego!!!
Patriarchowie, jako mieszkańcy Haranu pochodzili z tego samego regionu kraju co Nuzi. Po opuszczeniu Haranu mieli kontakty przez całe pokolenia, a w sytuacji braku prawa spisanego posługiwano się prawami zwyczajowymi, ogólnie przyjętymi.
Treść tabliczek z Nuzi udowodniła że:
1. Nabycie nieruchomości – wszystkie transakcje polegające na zmianie właściciela nieruchomości były zapisywane przy świadkach, podpisywane i ogłaszane publicznie w bramach miasta (Rdz 23, 10-18 -10Efron Chetyta, który siedział wśród swych współplemieńców, odpowiedział Abrahamowi wobec nich i wobec wszystkich wchodzących w bramę miasta: 11 "Nie, panie mój, posłuchaj mnie: pole to i pieczarę, która na nim się znajduje, daję ci; w obecności moich współbraci daję ci ją, pochowaj swą zmarłą". 12 Ale Abraham, oddawszy pokłon Chetytom, 13 oświadczył Efronowi wobec zebranych: "Raczej ty zechciej mnie posłuchać: daję pieniądze za to pole, przyjmij ode mnie, a wtedy dopiero pochowam tam moją zmarłą". 14 Efron dał na to Abrahamowi taką odpowiedź: 15 "Panie mój, posłuchaj mnie: ziemia warta czterysta syklów srebra - suma niewielka dla mnie i dla ciebie - pochowaj swoją zmarłą!" 16 Abraham przystał na żądanie Efrona. Odważył więc Efronowi sumę, którą ten wymienił w obecności Chetytów: czterysta syklów srebra, jakie były wówczas w obiegu.
17 Tak więc posiadłość Efrona w Makpela, w pobliżu Mamre, czyli pole i znajdująca się na nim pieczara, oraz wszystkie drzewa wzdłuż jego granicy stały się 18 własnością Abrahama w obecności Chetytów i wszystkich, którzy wchodzili w bramę ich miasta.
2. Kontrakty małżeńskie – znaleziono przepis, że służąca mogła zostać oddana pannie młodej, jak to miało miejsce w przypadku Lei i Racheli (Rdz 29,24-29 -24Dał też Laban tej córce swej niewolnicę Zilpę. 25 Rano Jakub zobaczył, że ma przed sobą Leę. Rzekł więc do Labana: "Cóż mi uczyniłeś? Czyż nie za Rachelę ci służyłem? Czemu mnie oszukałeś?" 26 Laban odpowiedział: "Nie ma tu u nas zwyczaju wydawania za mąż [córki] młodszej przed starszą. 27 Bądź przez tydzień z tą, a potem damy ci drugą, za którą jednak będziesz u mnie służył jeszcze siedem następnych lat". 28 Jakub przystał na to i był przez tydzień z tą. Potem Laban dał mu córkę swą, Rachelę, za żonę. 29 Racheli dał Laban również niewolnicę Bilhę, aby jej usługiwała.), zawierający zobowiązanie, że w przypadku gdy żona nie urodzi potomka, odda mężowi służącą (niewolnicę), która urodzi mu dziecko. Tak Sara oddała Abramowi Hagar (Rdz 16,3 -3Saraj, żona Abrama, wzięła zatem niewolnicę Hagar, Egipcjankę, i dała ją za żonę mężowi swemu Abramowi, gdy już minęło dziesięć lat, odkąd Abram osiedlił się w Kanaanie.) a Rachela Bilhę Jakubowi (Rdz 30, 3-6 -3Wtedy ona powiedziała: "Mam niewolnicę Bilhę. Zbliż się do niej, aby urodziła dzieci na moich kolanach; chociaż w ten sposób będę miała od ciebie potomstwo". 4 Dała mu więc swą niewolnicę Bilhę za żonę, i Jakub zbliżył się do niej. 5 A gdy Bilha poczęła i urodziła Jakubowi syna, 6 Rachela rzekła: "Bóg jako sędzia otoczył mnie opieką; wysłuchawszy mnie dał mi syna". Dlatego nazwała go Dan.)
3. Adopcja – była praktykowana powszechnie w Nuzi, Często bezdzietne małżeństwo decydowało się adoptować syna aby roztaczał opiekę nad nimi w podeszłym wieku, pochował ich godnie i by był dziedzicem ich dóbr. Ale jasno określono, że w przypadku gdy po adopcji urodzi im się syn, wtedy adoptowany ustąpi mu pierwszeństwa. To znakomicie tłumaczy adopcje Elizera przez Abrahama na spadkobiercę zanim narodził się Izaak i zmianę dziedzica, gdy Bóg obiecał Abrahamowi własnego syn (Rdz 15, 2-4 -2Abram rzekł: "O Panie, mój Boże, na cóż mi ona, skoro zbliżam się do kresu mego życia, nie mając potomka; przyszłym zaś spadkobiercą mojej majętności jest Damasceńczyk Eliezer". 3 I mówił: "Ponieważ nie dałeś mi potomka, ten właśnie zrodzony u mnie sługa mój, zostanie moim spadkobiercą". 4 Ale oto usłyszał słowa: "Nie on będzie twoim spadkobiercą, lecz ten po tobie dziedziczyć będzie, który od ciebie będzie pochodził").
4. Pierworództwo – znaleziono w Nuzi kontrakt, w którym zapisano, że pewien człowiek oddał swojemu bratu „trzy owce w zamian za jego udział w dziedzicznej plantacji” co odpowiada przypadkowi opisanemu w Księdze Rodzaju, gdy Ezaw sprzedał swoje pierworództwo Jakubowi za miskę soczewicy (Rdz 25, 30-34 -30i rzekł do Jakuba: "Daj mi choć trochę tej czerwonej potrawy, jestem bowiem znużony". Dlatego nazwano go Edom. 31 Jakub odpowiedział: "Odstąp mi najprzód twój przywilej pierworodztwa!" 32 Rzekł Ezaw: "Skoro niemal umieram [z głodu], cóż mi po pierworodztwie?" 33 Na to Jakub: "Zaraz mi przysięgnij!" Ezaw mu przysiągł i tak odstąpił swe pierworodztwo Jakubowi. 34 Wtedy Jakub podał Ezawowi chleb i gotowaną soczewicę. Ezaw najadł się i napił, a potem wstał i oddalił się. Tak to Ezaw zlekceważył przywilej pierworodztwa.) Także w Nuzi znaleziono dowód, że błogosławieństwo umierającego ojca, przekazującego mienie synowi, było honorowane w sądzie, jeśli zostało potwierdzone przez świadka, co odpowiada informacjom przekazanym przez Księgę Rodzaju: (Rdz 27,30 -30 Gdy Izaak wypowiedział swe błogosławieństwo nad Jakubem i gdy ten tylko co odszedł od niego, wrócił z łowów brat Jakuba, Ezaw. 31 I on także przyrządził ulubioną potrawę ojca, zaniósł mu ją i rzekł do niego: "Podnieś się mój ojcze, i jedz to, co twój syn upolował, abyś mi udzielił błogosławieństwa!" 32 Izaak go zapytał: "Kto ty jesteś?" A on odpowiedział: "Jam syn twój pierworodny, Ezaw!" 33 Izaak bardzo się zatrwożył i rzekł: "Kim więc był ten, który upolował zwierzynę i przyniósł mi, a ja jadłem z niej, zanim ty wróciłeś, i pobłogosławiłem mu? Przecież to on otrzymał błogosławieństwo!"oraz Rdz 49, 8-28.
5. Prawo spadkowe – W Nuzi obowiązywało prawo, które zakładało, że majątek i przywództwo w rodzie może przejść na męża córki, o ile ojciec przekazał „wizerunki domowych bożków opiekuńczych” zięciowi. To tłumaczy, czemu Laban dopędził Jakuba i intensywnie przeszukiwał jego karawanę w poszukiwaniu swoich bogów domowych, ale nie mógł ich znaleźć:30Gdy już jednak ruszyłeś w drogę, bo tęskno było ci bardzo za rodziną twego ojca, to czemu skradłeś mi moje posążki?" 31 Jakub dał Labanowi taką odpowiedź: "Bałem się, myśląc, że mi siłą odbierzesz także i twoje córki. 32 Ten zaś, u którego znajdziesz swoje posążki, niech straci życie! W obecności krewnych naszych przeszukaj to, co jest przy mnie, i zabierz je sobie". Nie wiedział bowiem Jakub, że to Rachela je skradła. 33 Wszedł więc Laban do namiotu Jakuba, do namiotu Lei i dwóch niewolnic, lecz nic nie znalazł. Wyszedłszy z namiotu Lei, wszedł do namiotu Racheli. 34 Rachela zaś wzięła przedtem posążki i włożyła pod siodło wielbłąda, i na nich usiadła. A gdy Laban, przeszukawszy cały namiot, nic nie znalazł, 35 rzekła do ojca: "Nie bierz mi tego za złe, panie mój, że nie mogę wstać, gdyż mam kobiecą przypadłość". Mimo więc poszukiwań, Laban nie znalazł posążków.
