Samson i Dalila-potwierdzono historyczność tego epizodu!!!

¹Po kilku dniach w czasie żniw pszenicy Samson odwiedził swoją żonę. Przyniósł jej koźlę i oświadczył: "Chcę wejść do mojej żony, do jej pokoju". Ojciec jej jednak zabronił mu wejścia. ² I powiedział mu jej ojciec: "Pomyślałem sobie, żeś ją znienawidził i dlatego dałem ją twojemu towarzyszowi, ale czyż młodsza jej siostra nie jest piękniejsza niż ona? Weź sobie ją zamiast tamtej". ³ Odpowiedział Samson: "W takim razie nie będę już miał żadnej winy wobec Filistynów, gdy im uczynię co złego". ⁴ Samson odszedł, schwytał trzysta lisów, a wziąwszy pochodnie przywiązał ogon do ogona, a pośrodku między dwoma ogonami poprzyczepiał po jednej pochodni. ⁵ Następnie podpalił pochodnie, a rozpuściwszy lisy między zboża filistyńskie spalił sterty i zboża na pniu oraz winnice wraz z oliwkami. ⁶ Rzekli więc Filistyni: "Kto to uczynił?" Odpowiedziano: "Samson, zięć Timnity, ponieważ ten odebrał mu żonę i dał ją jego towarzyszowi". Poszli wówczas Filistyni i spalili ogniem ją i jej ojca. ⁷ Samson dał im taką odpowiedź: "Ponieważ w ten sposób postąpiliście, dlatego nie spocznę, dopóki się nad wami nie zemszczę". ⁸ I zadał im wielką klęskę, bijąc od bioder aż do goleni. Potem udał się do groty skalnej w Etam i tam przebywał. (Sędz 15,1-8)

Wers 1 W okresie żniwa... Szczegół niezawodnie, dlatego, aby dać objaśnienie wypadku, o jakim będzie mowa w w. 4. Odwiedzić swoja żonę.. Nowy szczegół dość trudny do pogodzenia z aktem rozerwania małżeństwa, o czym była mowa W rozdziale poprzednim Można by wnosić na podstawie tego, ze Samson albo nie zgadzał na rozerwanie małżeństwa, albo tez nic nie wiedział, że to nastąpiło. Przychodzi do żony z prezentem przynosząc koźlę, którego mięso uchodziło a przysmak Por Rdz 27,9 38,17 1 S 16,20 itd.

2. Sądziłem, że znienawidziłeś ją… Wynikałoby z tego, z Samson, oszukany przez żonę, opuścił jej mieszkanie, nie mając zamiaru zupełnego zrywania. Jego teść ofiaruje mu swoją młodszą córkę Samson się jednak nie zgadza. Obraża go ta propozycją gdyż wg Księgi Kapłańskiej 18, 18 -¹⁸Nie będziesz brał kobiety razem z jej siostrą, aby odsłonić jej nagość za życia tamtej, byłoby to sposobnością do niezgody.

3. W zachowaniu teścia widzi nową krzywdę sobie wyrządzoną. Oświadcza, że cokolwiek teraz się stanie, to znaczy każde przeciwko nim wystąpienie będzie tylko pomstą za wyrządzone zniewagi. Nie będę winien.. Jest tutaj przyjęta zasada: oko za oko, ząb z ząb. Jakie zło mnie wyrządzili, takie i ja im wyrządzę. Według zwyczaju miał prawo dokonania pomsty nie ponosząc przez to od odpowiedzialności moralnej.

4. Upolowawszy trzysta lisów.. Nazwa heb. szual oznacza lisa, ale może również oznaczać szakala Raczej o szakalach należy rozumieć w tym miejscu a nie o lisach. Lisy żyją w odosobnieniu, szakale występują gromadami. Następnie szakale nie są tak bojaźliwe łatwiej dają się podejść. Wreszcie lisy są dość rzadkie, natomiast szakale odżywiając się szarańczą, kameleonami, krabami nad brzegiem morza, łatwiej mogą wyżywić jest ich nawet w czasach dzisiejszych w Palestynie bardzo wiele. Łatwej byłoby zrozumieć to wydarzenie, gdyby owa zemsta nie była zorganizowana od razu przez jednego człowieka, lecz w rożnych miejscach przez wiele osób. Zboże w czasie żniw jest bardzo zeschnięte. Wszelkie trawy chwasty o tej porze również suche stanową bardzo podatny materiał do rozszerzania się ognia na polach

5 Sady oliwne... Drzewa oliwkowe posiadają bardzo słabą zieleń. Wysokie chwasty w sadach w porze letniej zupełnie wysychają, stanowią również łatwy materiał palny.

6. Okrutna zemsta Filistynów. Nie mogąc dostać Samsona w Lehi zemścili się na jego żonie. .. Por. ww. 14—19. Miejscowość nieznana. Nazwa prawdopodobnie stąd pochodzi że, skały miały wygląd. szczęki. Niektórzy utożsamiają z Tell- el-Lekija, na północ od Beer-Szeby. Por. 2 S 23. Nazwa nie­zawodnie pochodzi stąd, że ułożenie skał miało wygląd szczę­ki zwierzęcia z kłami; Lehi zna­czy szczęka, albo kieł. Nie mogąc dostać Samsona w swoje ręce, zemścili na jego żonie.

7 Nowy powód Samsona do pomsty.

8. Od goleni do bioder... Jest to przysłowiowy sposób mówienia. Dokładne znaczenie tego zwrotu nie jest znane, prawdopodobnie jest to samo, co powiedzieć: Pobić zupełnie. Etam.. Wymienia tę nazwę 2 Kr 11,6 i Józef Flawiusz (Starożytności VIII, 7, 3). Niektórzy utożsamiają z dzisiejszym Ain Atan, około pół godziny drogi na południe od Betlejem. Inni zaś, porównując z Sd 15,9, uważają ze Etam było w pobliżu dzisiejszego Artaf, niedaleko od Timna i Cora Znajdują się tam liczne jaskinie w skałach ukryte i trudno dostępne

 

⁹Wybrali się następnie Filistyni, aby rozbić obóz w Judzie, najazdy zaś swoje rozciągnęli aż do Lechi. ¹⁰ Rzekli wtenczas do nich mieszkańcy Judy: "Dlaczego wystąpiliście przeciwko nam?" - "Przyszliśmy pojmać Samsona - odpowiedzieli - aby mu odpłacić za to, co nam uczynił". ¹¹ Trzy tysiące mieszkańców Judy udało się wówczas do Samsona na szczyt góry skalnej w Etam ze słowami: "Czy nie wiesz, że Filistyni zawładnęli nami? Cóżeś nam uczynił?" Odpowiedział im: "Uczyniłem im to samo, co oni mnie uczynili". ¹² "Przyszliśmy cię związać - rzekli do niego - i oddać w ręce Filistynów". Odparł na to Samson: "Przyrzeknijcie mi, że sami nie targniecie się na mnie". ¹³ "Nie! - odrzekli - zwiążemy cię tylko i oddamy w ich ręce, ale cię nie zabijemy". Związali go więc dwoma nowymi powrozami i sprowadzili ze skały. ¹⁴ Gdy tak znalazł się w Lechi, Filistyni krzycząc w triumfie wyszli naprzeciw niego, ale jego opanował duch Pana, i powrozy, którymi był związany w ramionach, stały się tak słabe jak lniane włókna spalone ogniem, a więzy poczęły pękać na jego rękach. ¹⁵ Znalazłszy więc szczękę oślą jeszcze świeżą, wyciągnął po nią rękę, uchwycił i zabił nią tysiąc mężów. ¹⁶ Rzekł wówczas Samson:
"Szczęką oślą ich rozgromiłem.
Szczęką oślą zabiłem ich tysiąc".
¹⁷ Gdy przestał mówić, odrzucił szczękę i nazwał to miejsce Ramat-Lechi. ¹⁸ Następnie odczuł wielkie pragnienie i zwrócił się do Pana modląc się: "To Ty dokonałeś wielkiego ocalenia ręką swego sługi, a oto teraz albo przyjdzie mi umrzeć z pragnienia, albo wpaść w ręce nieobrzezanych". ¹⁹ Wtenczas Bóg rozwarł szczelinę, która jest w Lechi, tak że wyszła z niej woda. [Samson] napił się jej i wróciły mu siły i ożył. Oto dlaczego nazwano to źródło En-Hakkore. Istnieje ono w Lechi do dnia dzisiejszego. ²⁰ I przez dwadzieścia lat sprawował sądy nad Izraelem za czasów Filistynów. (Sędz 15, 9-20)

 

9.Lehi - Miejscowość nieznana Nazwa prawdopodobnie stąd pochodzi ze, Lehi. .. Por. ww. 14—19. Miejscowość nieznana. Nazwa prawdopodobnie stąd pochodzi że, skały miały wygląd szczęki. Niektórzy utożsamiają z Tell- el-Lekija, na północ od Beer-Szeby. Por. 2 S 23. Nazwa niezawodnie pochodzi stąd, że kon­figuracja skał miała wygląd szczę­ki zwierzęcia z kłami; Lehi zna­czy szczęka, albo kieł.

10. Judejczycy byli zaniepoko­jeni tym napadem; wdają się z Fi­listynami w rozmowy i dowiadują się, jaki był powód wystąpienia.

11.Tedy trzy tysiące... Należy przypuszczać, że Samson nie był odosobniony; miał on ze sobą zna­czny oddział ludzi, aby mógł pro­wadzić partyzancką walkę z Fili­stynami.

12.Siły Judejczyków były prze­ważające. Samson nie mógł ze swoimi ludźmi stawić skutecznej obrony. Prosi swoich współroda­ków, aby go nie zamordowali. Uważał, że gdy będzie związany i wydany wrogom, zanim ci wezmą go w swoje ręce, zdolny się z wię­zów uwolnić.

13.Prawdopodobnie Filistyni postawili, jako warunek, aby go żywym wydali.

14.Gdy przyszedł do Lehi ... Por. 10-W, Wielka radość ze strony Filistynów, że dostali w ręce swego zaciętego wroga. Tchnął na niego Duch Boży...Au­tor podkreśla, że niesamowita si­ła Samsona nie była tylko darem przyrodzonym. Dzięki wstawienni­ctwu Bożemu, otrzymywał tak nie­pospolitą siłę i odnosił zwycięstwa nad Filistynami. Jaka włókno lniane. Barwny opis- pojedyncze włókno łatwo rozerwać; były one jednak wobec siły Samsona, tak słabe, jakby je nadpalono. Uwol­nienie się Samsona miało być dla Filistynów dowodem, że Jahwe mu dopomaga.

15. A napotkawszy szczękę oślą... Opis jest bardzo fragmentaryczny, nie obejmuje całości. Należy przy­puszczać, że Samson posiadał przy sobie oddział ludzi, których zachęcił do walki z Filistynami. Osobiście nie miał w ręku mie­cza, ani innej broni używanej podówczas, to jest dzidy, ani łuku, lecz chwyciwszy kawał kości oślej, bił Filistynów. Wraz ze swoim od­działem napadłszy na Filistynów, pobił ich bardzo wielu.

16. Tysiąc ludzi... liczba okrągła, to samo, co wielu, czy mnó­stwu. Niektórzy przez „tysiąc hebr. elef rozumieją oddział, czyli hufiec. Napadł na hufiec filistyń­ski w jednym z przesmyków górs­kich i rozbił go przy pomocy swoich ludzi.

17, Popularne wyjaśnienie nazwy znajdujących się; w pobliżu miej­scowości Lehi. Ramath Lehi, oz­nacza dosłownie wyżyna Lehi, Le­hi znaczy szczęka. Zob w. 9.

20 Przez lat dwadzieścia... Sę­dziował przez lat 40 por. 13,1. Tu­taj wymieniona część tych lat W odniesieniu do prowincji połud­niowej. przez ostatnie zwycięstwo nad Filistynami zapewnił dla za­chodnich i południowych granic Judy pokój na lat 20,

 

 

Rozdział 16. W późniejszym okresie swego życia Samson jest dalej przedstawiany, jako bohater dokonujący wiele szczęśliwych wypadów przeciwko Filistynom. Moralny stan jego życia pozostawia wiele do życzenia.

 

¹Następnie udał się Samson do Gazy, gdzie ujrzawszy nierządnicę, poszedł do niej. ² Powiadomiono o tym mieszkańców Gazy: "Samson tu przyszedł". Otoczyli go więc i czekali na niego całą noc przy bramie miejskiej. Przez całą tę noc zachowywali się cicho, mówiąc: "Zabijemy go, gdy zacznie dnieć". ³ Samson spał aż do północy, a kiedy wstał, ujął wrota miejskiej bramy wraz z jej podwojami i wyrwał je z zaworą, następnie włożył na swe barki i zaniósł na wierzch góry, znajdującej się naprzeciw Hebronu (Sędz 16,1-3)

 

W 1. Udał się da Gazy... miasto południowej Palestyny, przy drodze prowadzącej do Egiptu Należało wówczas do Filisty­nów i było rynkiem eksportowym produktów palestyńskich eto Egiptu. Gaza istnieje do dnia dzisiejszego i liczy przeszło 450 tys. mieszkańców Będąc w Gazie, udał się do kobiety wszetecznej,

2 Otoczyli... Mieszkańcy Ga­zy nie byli poinformowani, w któ­rym domu znajduje się Samson. Wiedząc, że jest w mieście, po­stawili straż przy bramie, by wy­chodzącego pochwycić i wywrzeć na nim zemstę. Opis niniejszy jest znowu bardzo fragmentaryczny i nie podaje wiele szczegółów, przez co staje się niejasnym, Albo straż postawiona przy bramie zasnęła i nie zauwa­żyła, jak Samson wyważył bramę, albo też, co wygląda, więcej na prawdopodobne: Filistyni strzegli jednej bramy, będąc przekonany­mi, że Samson tylko tą bramą będzie wychodził. Tymczasem Sam­son, zauważywszy, że bramą jest

strzeżona udał się potajemnie do bramy od innej strony miasta i tam, nie będąc śledzonym mógł ją wystawić z zawiasów i unieść na swoich plecach.

3.Na wierzchołek góry...tradycja wskazuje na wzgórze El-Muntar, znajdujące się o pół godziny drogi od Gazy w kierunku południowo-wschodnim, przy dro­dze prowadzącej do Hebronu. Ten szczegół jest podany możliwie w jakimś spisie uzupełniającym, aby wychwalać silę Simsona.

 

⁴Później zakochał się w pewnej kobiecie imieniem Dalila, która mieszkała w dolinie Sorek. ⁵ Przyszli do niej władcy filistyńscy i powiedzieli: "Oszukaj go i dowiedz się, w czym tkwi jego wielka siła oraz jak moglibyśmy go pokonać, a następnie związać i obezwładnić. Każdy z nas da ci za to tysiąc srebrników". (Sędz 16, 4-5)

 

4.W dolinie Sorek.,. Prawdo­podobnie mowa o dzisiejszej wadi Surar, gdzie się znajduje miasto Cora. Wspomina o tej dolinie Izajasz (5,2) i Jeremiasz 22¹), jako posiadającej bogate winnice.Dalila... w brzmieniu hebrajskim Delila, znaczy; mila- Według tradycji żydowskiej i  chrześcijańskiej była Dalila kobietą złego prowadzenia. Z opisu Wynika, że była Filistynką.

5. Na czym polega jego wielka siła... Istniało przekonanie wśród dawnych, że siła należała od tajemnicy strzeżonej przez Samsona.Gdyby można było dowiedzieć się o tej tajemnicy, tedy nie trudno byłoby pokonać siłacza.Tysiąc sto srebrników.Jeżeli liczyć pięciu- książąt filistyńskich, to jest prze­łożonych pięciu miast, byłaby to suma bardzo wysoka. Srebrnik, czyli Sykl wagi 14 gr. 200 posiada wartość 2840 zł. Wartość całego daru wynosiła 3.080.000 zł. Przywiązywa­no wielką wagę do schwytania Samsona, dlatego wyznaczono tak wysoką nagrodę.

 

⁶Rzekła więc Dalila do Samsona: "Powiedz mi, proszę cię, gdzie tkwi twoja wielka siła i czym można by cię związać i obezwładnić". ⁷ Samson dał jej taką odpowiedź: "Gdyby mnie związano siedmioma surowymi linami jeszcze nie wyschłymi, wówczas osłabnę i stanę się zwykłym człowiekiem". ⁸ Wtedy przynieśli jej władcy filistyńscy siedem surowych lin jeszcze nie wyschłych i związała go nimi. ⁹ Oni tymczasem uczynili na niego zasadzkę w pokoju, a ona krzyknęła: "Samsonie, Filistyni są nad tobą!" On jednak pozrywał liny, tak jak rwie się nitka zgrzebna, nadpalona przez ogień. Nie poznano więc, w czym tkwi jego siła. ¹⁰ Po jakimś czasie rzekła Dalila do Samsona: "Oszukałeś mnie, skłamałeś przede mną. Teraz powiedz mi, proszę cię, czym by cię można związać?" ¹¹ Odpowiedział jej: "Gdyby mnie mocno związano nowymi powrozami, takimi, jakich jeszcze nie używano, wówczas osłabnę i stanę się zwykłym człowiekiem". ¹² Wzięła więc Dalila świeże powrozy, jeszcze nie używane, a gdy go nimi związała, rzekła do niego: "Filistyni nad tobą, Samsonie!" A uczynili na niego zasadzkę w pokoju, ale on pozrywał je na swoich barkach jak nici. (Sędz 16, 6-12)

 

6.Oznajmij mi – rozpoczyna się bardzo barwny opis kuszenia owej niewiasty, aby wydobyć od Samsona tajemnicę jego siły. rzecz jest upozorowana dość dowcipnie. Dalila stawia w ten sposób pyta­nie, jakby podchodziła do sprawy w sposób żartobliwy. Chodziło o nie wzbudzenie podejrzeń ze strony Samsona. Samson jej również od­powiada żartobliwie (w. 7), Fili­styni nie chcieli się rzucać na Samsona, bojąc się ryzykować własnym życiem, czekali więc w zasadzce, jaki będzie wynik owe­go doświadczenia.

W 9. Powrozy, jak wynika z na­zwy w w. 1, były wyrabiane z fla­ków zwierząt; były niezmiernie mocne. Zerwał owe powrozy z ta­ką łatwością jakby były podpa­lone. Por. 15,14.

W. 10W dalszym ciągu rozmowa jest utrzymana w tonie żartobli­wym. Pierwszy żart się nie udał, tedy Dalila po raz wtóry kusi Samsona

W.11 Odpowiedź również żartobliwa, posiadająca jednak cechy prawdopodobieństwa. Tajemnica siły Samsona mogła według prze­konań ówczesnych, polegać na se­kretach o charakterze religijnym. Mógł nosić talizman zaklęty, czy coś podobnego. W rzeczach reli­gijnych zawsze używano przedmiotów nowych, nieużywanych przez ludzi jeszcze do niczego.

W 12Dalila przyjęła skwapliwie to oświadczanie, uważając je za prawdziwe. Próba wszakże się nie udała. Powrozy zerwał jak za pierwszym razem.

 

¹³Wówczas rzekła Dalila do Samsona: "Aż dotąd oszukiwałeś mnie i kłamałeś przede mną? Powiedzże mi wreszcie, czym cię można związać?" Odpowiedział jej: "Gdybyś związała siedem splotów mojej głowy z motkiem nici, a wpleciony w nić palik wbiła w ziemię, <osłabnę i stanę się zwykłym człowiekiem>". ¹⁴ Uśpiła go więc, następnie przywiązała siedem splotów włosów do motka nici, przybiła palikiem i zawołała na niego: "Filistyni nad tobą, Samsonie!" Ale on, ocknąwszy się ze snu, wyrwał palik, czółenko tkackie i motek nici. (Sędz 16, 13-14)

 

W. 13—14. Pokusa ponowiona po raz trzeci. Tym razem Samson, aczkolwiek jeszcze nie wyjawił se­kretu, zdaje się już bliższym zdra­dzenia tajemnicy - Napomykając o swoich włosach, można odnosić wrażenie, że zbyt lekkomyślnie za­czyna odnosić się do swego ślubu nazareatu. W tekście hebrajskim myśl nie jest jasno przedstawio­na, gdy chodzi o wykonanie tej próby. Tekst grecki Septuaginty jest tutaj daleko jaśniejszy. Pró­ba została wykonana w ten sposób:

Samson usiadł przy warsztacie tkackimtak, że włosy jego głowy dotykały przędzy zawijanej na wałek. Miał bardzo długie wło­sy jako nazarejczyk, nie strzy­gący swej głowy od urodzenia, przeto Dalila mogła je wprząść i wraz z przędzą nawiązać na wa­łek.

14 Obudziwszy się. Dalila czyniła to w czasie snu Samsona. Pozorna sprzeczność, że skoro Filistyni tak bardzo starali się; pochwycić Samsona, a przekupna kobieta zgodziła się na zdradę, to nic łatwiejszego, jak przywołanie Filistynów w czasie snu i zamordowanie Samsona. Możliwe jednak, że tutaj chodziło więcej o zdobycie tajemnicy nie­pojętej siły, aniżeli o życie Sam­sona. Sądzili, że wykradłszy tajemnicę, będą mogli posiąść taką samą siłę.

 

¹⁵Po jakimś czasie rzekła znów do niego: "Jak ty możesz mówić, że mnie kochasz, skoro serce twoje nie jest ze mną złączone? Oszukałeś mnie już trzy razy nie wyjaśniwszy mi, w czym tkwi twoja wielka siła". ¹⁶ I gdy mu się tak każdego dnia naprzykrzała, że go przyprawiała o strapienie, a nawet o śmiertelne wyczerpanie, ¹⁷ wówczas otworzył przed nią całe swoje serce i wyznał jej: "Głowy mojej nie dotknęła nigdy brzytwa, albowiem od łona matki jestem Bożym nazirejczykiem. Gdyby mnie ogolono, siła moja odejdzie, osłabnę i stanę się zwykłym człowiekiem".(Sędz 16, 15-17)

 

15.Ja ciebie kocham... Chwyta się najsilniejszej broni, jaką może rozporządzać kobieta. Udaje, że jest urażona w swej miłości. Ko­cha go, tymczasem Samson kpi z niej.

16.Niepokoiła go... Przez dłuż­szy czas nic dając mu spokoju, aż wyczerpała jego cierpliwość.

17. Brzytwa nieprzeszła... Wy­jawia jej swą tajemnicę. Siła w Samsonie nie jest zjawiskiem przy­rodzonym, lecz czerpie ją od Bo­ga, ponieważ spełnia ślub nazareatu <13,25).

 

¹⁸Dalila zrozumiawszy, że jej otworzył całe swe serce, posłała po władców filistyńskich z wiadomością: "Przyjdźcie jeszcze raz, gdyż otworzył mi całe swoje serce". Przyszli więc do niej władcy filistyńscy, niosąc srebro w swoich rękach. ¹⁹ Tymczasem uśpiła go na kolanach i przywołała jednego z mężczyzn, aby mu ogolił siedem splotów na głowie. Wtedy zaczęła go obezwładniać, a jego siła opuściła go. ²⁰ Zawołała więc: "Filistyni nad tobą, Samsonie!" On zaś ocknąwszy się rzekł: "Wyjdę jak poprzednio i wybawię się". Nie wiedział jednak, że Pan go opuścił. ²¹ Wówczas Filistyni pojmali go, wyłupili mu oczy i zaprowadzili do Gazy, gdzie przykuty dwoma łańcuchami z brązu musiał w więzieniu mleć ziarno. (Sędz 16, 18-21)

 

18. I widziała Dalila... To oś­wiadczenie trafiło jej do przeko­nania. Jest to tajemnica, której źródło tkwi w religii. Uwierzyła, że tylko drogą nadprzyrodzoną można osiągnąć podobną siłę.Idźcie tym razem... Ukazuje się właściwa intencja zdradliwej ko­biety, cieszy się;, iż będzie mogła otrzymać przyobiecaną nagrodę, dlatego naprzód posyła po ksią­żąt filistyńskich.

W.19 Uśpiła go... Nie zdradza się się w niczym przed Samsonem, pieszczotami stara się odwdzię­czyć za ujawnioną tajemnicę. Pe­wien komentarz na zdradę, kryją­cy się w takich pieszczotach, można znaleźć w księdze Przypowie­ści {7,21-23) Bojąc się, aby przy jej ruchach nie ocknął się, przy­wołała człowieka, umówiwszy się z nim co ma uczynić. Poczęła go drażnić... To samo, co zaczęła go upokarzać, naigrawając się z niego. Oto wielka i zasłużona ka­ra za lekkomyślne odnoszenie się w takich okolicznościach do tego, co jest święte i wzniosłe Samson został surowo ukarany za swoją lekkomyślność.

20 Ujdę, jak za każdym ra­zem... Rozpoczyna się tragiczny opis sytuacji w jakiej znalazł się Samson. Sądził, że wyrwie się z zastawionych sideł, tymczasem Bóg go opuścił, ponieważ zlekceważył ślub. Jest to pouczenie, czym jest nazareat w życiu człowieka.

21. Filistyni nie odebrali mu życia, chcąc mu zadać jeszcze cięższe katusze i udręczyć moral­nie. Wyłupienie oczu należało do najcięższych kar, jakie można by­ło sprowadzić na człowieka pozo­stawionego przy życia. W staro­żytności często stosowano ten zwyczaj barbarzyński. Por. l S 112 Jer 52, 11 Odprowadzili go do Ga­zy oddalonej o 40 km od miej­scowości Sorek. Żarna obracać.„ Najcięższa praca zwykle wykony­wana przez niewolników. Wj 11 5 Iz 47,2 itd.

 

²²Tymczasem włosy, niegdyś zgolone, poczęły mu odrastać na głowie. ²³ Władcy zaś filistyńscy zebrali się, aby na cześć swego boga Dagona złożyć wielkie ofiary. Oddawali się radości i mówili: "Oto bóg nasz wydał w nasze ręce Samsona, wroga naszego". ²⁴ Widział to lud i sławił swego boga, wołając: "Oto bóg nasz wydał w nasze ręce Samsona, wroga naszego, tego, który pustoszył nasz kraj i wielu spośród nas pozabijał". (Sędz 16, 22-24)

22.Zaczęły odrastać... Po ob­cięciu włosów i wyłupieniu oczu Filistyni nie przypuszczali, aby Samson mógł odzyskać pierwotną siłę.

23.Bóstwu Dagonowi. Dagon, znaczy po heb. ryba Był naczel­nym bóstwem filistyńskim, wyob­rażony pod postacią człowieka i ryby. Górna połowa ciała posiada­ła postać mężczyzny, dolna zaś ryby. Filistyni nazwali swoje bó­stwo Dagonem, ponieważ byli Ludem wyspiarskim (pochodzącym z Krety por. 1 Sam 4), zajmowali się przeważnie rybołówstwem. w Palestynie, mieszkając nad brzegiem morza Śródziemnego, również, uprawiali rybołówstwo. Obok świątyni, zbudo­wanej dla lego bóstwa w Gazie, inna znajdowała się jeszcze w Aszkedocie (Azot) por. 1 S 5,1 mi. 1 Mach 10,84, 11,4. Nie ulega wątpliwości że i w innych miast ich Pentapolu musiał Dagon posiadać dla siebie świątynie. Wiele miejscówki w Palestynie nosiło nazwę Beth-Dagon. co wskazuje, że na tych miej­scach musiał istnieć kult Dagona. Na cegiełkach z Amarna jest wymienione imię mężczyzny Dagon- takala. O kulcie tego bóstwa są wiadomości tylko w wierszu niniejszym i u Samuela (1 S 5,1). Niektórzy utożsamiają Dagona z bóstwem babilońskim Dagan; sama etymologia nie daje jeszcze dowodu pewnego. Niektórzy wi­dzą podobieństwo pomiędzy filistyńskim Dagon a fenickimdagan(zboże, ziarno) i dlatego dopatru­ją się w Dagonie bóstwa rolni­ctwa,

24.Wychwalali swojego boga...Było to ogólnie przyjęte, że gdy zbierano się w świątyni bóstwa dla obchodów uroczystych, zebrani śpiewali hymny, wychwalając w nich bóstwo, przytaczając rożne dla siebie fakty pomyślne, które w przekonania ogółu, to bóstwo przyczyniło        do ich osiągnięcia.Przy tej okazji wspominali o Samsonie którego dzięki Dagonowi zdołali obezwładnić. Ta okoliczność była powodem przywołania Samsona na ową uroczystość.

 

²⁵Gdy serca ich były pełne radości, powiedzieli: "Przywołajcie Samsona, niech nas zabawia!" Przyprowadzono więc Samsona z więzienia i zabawiał ich. Postawiono go potem między dwiema kolumnami. ²⁶ I rzekł Samson do chłopca, który go trzymał za rękę: "Prowadź mnie i pozwól mi dotknąć kolumn, na których stoi dom, abym się o nie oparł". ²⁷ W domu tym było pełno mężczyzn i kobiet. Byli tam wszyscy władcy filistyńscy, a na dachu około trzech tysięcy mężczyzn i kobiet, którzy się przypatrywali Samsonowi, gdy ich zabawiał. ²⁸ Wtedy wezwał Samson Pana mówiąc: "Panie Boże, proszę Cię, wspomnij na mnie i przywróć mi siły przynajmniej na ten jeden raz! Boże, niech pomszczę raz jeden na Filistynach moje oczy". ²⁹ Ujął więc Samson obie kolumny, na których stał cały dom, oparł się o nie: o jedną - prawą ręką, o drugą - lewą ręką. ³⁰ Następnie rzekł Samson: "Niech zginę wraz z Filistynami". Gdy się zatem oparł o nie mocno, dom runął na władców i na cały lud, który w nim był zebrany. Tych, których wówczas zabił sam ginąc, było więcej aniżeli tych, których pozabijał w czasie całego swego życia. (Sędz 16, 25-30)

 

25.Niechaj nas pobawi... Roz­weseleni nadużyciom trunków (por. 9,27 1 S 2516 i t.d.), przywołali, aby mieć okazję do uciechy i zaspo­kojenia dzikich instynktów ciesząc się z kalectwa 0ślepiongo. Rozweselał ich... Kazali mu tańczyć i wykonywać różne pocieszne ru­chy, aby mieli powód do zabawy.

26.Dozwól mi oprzeć się. - Samson z tych czasów, gdy był w Gazie, musiał znać świątynię Dagona i wiedział, że się wspiera na słupach (16,1). Świątynia prawdopo­dobnie składała się z wielkiej sa­li wspartej na czterech słupach, umieszczonych w pewnej odległo­ści po dwa obok siebie. Na sali był zebrany tłum wraz z książętami. Samson obmyślił zemstę, ofiarowując swoje życie, byleby stracić wrogów narodu iz­raelskiego

27.Świątynia była przepełniona.Na dachu - raczej na obszernych galeriach ciągnących się wokółsali.

Kształt świątyni był podobny do otwartych i przestrzennych amfiteatrów budowanych przez Rzymian i często spotykanych na Wschodzie. Były one w całości zbudowane z drewna. Widownia składała się z drewnianej podłogi i spoczywała na dwóch filarach i wznosiła się ku górze tak aby wszyscy widzowie mogli widzieć co dzieje się na scenie w centrum na dole. W środku umieszczone były dwie duże belki, na których opierała się waga całej konstrukcji, i te bele były wspierane przez 2 filary umieszczone bardzo blisko siebie, także zdestabilizowanie ich zagrażało całej konstrukcji, co właśnie wykorzystał Samson.

(http://www.biblestudytools.com/commentaries/jamieson-fausset-brown/judges/judges-16.html)

28.Panie, Boże...Modlitwa wy­powiedziana z wielkim patosem. Wymienione są wszystkie trzy imiona Boże: Adonaj, Jahwe» Elohim. dla podkreślenia tym więk­szego napięcia

29.Objął obydwie kolumny . ..Wcisnąwszy się pomiędzy oby­dwie kolumny, rozsadzi} je, zwa­lając sufit na zebranych.

30.Niechajumrę... Rzecz przed­stawiona niezmiernie obrazowo, świadomy własnej śmierci to czynił.

 

³¹Bracia jego i cały ród jego ojca przybyli, aby go zabrać. Wróciwszy, pochowali go między Sorea i Esztaol, w grobie Manoacha, jego ojca. Przez lat dwadzieścia sprawował on sądy nad Izraelem. (Sędz 16, 31)

 

31.Jego bracia... Pewne niejasności w szczególności Po takim wypadku, gdy panował nastrój wrogi dla Izraelitów a do krewnych Samsona w szczególności, ci właśnie krewni przy­bywają do Gazy, aby zebrać cia­ło Samsona i pochować je w gro­bie rodzinnym.Między Eszthaol... Por 13,25. Na wzgórzu Kbirbet-Aselin.

Wśród ruin współczesny palestynolog francuski, V. Guerin, odnalazł grobowiec (Description de la Palestine; Judee, t. III), który ludność miejscowa nazywa Qabr Szamszun - Grób Samsona (Fillion).

Wszelkie próby ze stro­ny krytyków liberalnych sprowa­dzenia opisu walk Samsonowych do bajek i mitów egzegeza kato­licka zupełnie odrzuca. Samson nie jest mitem słonecznym, acz­kolwiek jego imię pochodzi z te­go samego pierwiastka, co Szemesz — słońce i nie może być przyrównywany do Heraklesa, czy Gilgamesza.

Nie jest wy­kluczonym, że opis jego czynów mógł zyskać pewne zabarwienie podań ludowych. Niektórzy OO. K. nie wahali się dopatrywać pewnego typu pomiędzy Samsonem a Chrystusem. Poczęcie i na­rodzenie zwiastowane przez anio­ła, obydwaj walczyli za swój lud i życie swoje za niego wydali. Zacho­dzi wszakże i wielka różnica, taka że Samson może być brany tylko za typ niedoskonały. Samson ule­ga słabościom ludzkim, natomiast Chrystus jest najdoskonalszym pod względem swej natury ludzkiej; jest słońcem sprawiedliwości i czystości, nie mści się, ale, umie­rając modli sią za wrogów swoich.