Wymiana Dawida impotenta na Salomona-genialne historycznie!!

¹ Z biegiem czasu sędziwy Dawid tak się posunął w latach, że nie mógł się rozgrzać, choć okrywano go kocami. (1 Krl 1,1)

 

Król był już starcem. Według chrono­logii ST (2 Sm 5.4n; 1 Krl 2.11) mógł liczyć około 70 lat. co u Izraelitów było poważnym wiekiem. Cierpiał z powodu zimna, które ciągle mu dokuczało. Nic pomagały mu żadne okrycia (hebr. beged).

Najprawdopodobniej nie było to spowodowane jakąś chorobą, ale było związane z podeszłym wiekiem władcy. Mogła to być skleroza naczyń krwionoś- nych czy jakieś inne niedomagania starcze, związane z podeszłym wiekiem.

² Wówczas powiedzieli mu jego słudzy: "Trzeba, aby wyszukano panu memu, królowi, młodą dziewicę, a ona będzie przy królu czuwać i mieć o niego staranie. I będzie spała na twym łonie, a przez to ogrzewała pana mego, króla".(1 Krl 1,2)

 

Wtedy to jego słudzy” być może nadworni medycy, zgodnie ze stosowaną w starożytności praktyką

(zob. Kohelet 4.11:

¹¹ Również, gdy dwóch śpi razem,
nawzajem się grzeją;
jeden natomiast jakże się zagrzeje?), doradzaną przez lekarza Galena zalecali, aby królowi poszukano młodą dziewczynę, dziewicę (hebr. b'tülä). Miała ona służyć królowi w jego potrzebach, pielęgnować go a przede wszystkim ogrze­wać go ciepłem swego ciała. Z pewnością w haremie Dawida nie było młodej kobie­ty. która mogłaby spełniać zalecone przez medyków zabiegi.

 

 ³ Szukano więc pięknej dziewczyny w całym kraju izraelskim, aż wreszcie znaleziono Szunemitkę Abiszag i przyprowadzono ją do króla. ⁴ Dziewczyna ta była nadzwyczaj piękna. Choć miała staranie o króla i obsługiwała go, król się do niej nie zbliżył. (1 Krl 1,3-4)

 

Szunem zaś (dziś: Solem albo Sülam), jest małą wioską arabską położoną u stóp góry More (tj. Nebi Dah), zwanej też „małym Hermonem”. w północno-wscho­dniej części doliny Ezdrelon, 6 km na

Dalszy kontekst (w_; 4b) i występujące tutaj wyrażenie (tj ..nie poznał jej”) służy najczęściej w Piśmie św. do podkreślenia, w sposób eufemistyczny, braku współżycia cielesne­go (Rdz 4,1,17,25; 24.16: 1 Sm 1.19 itd.).

Według ówczesnych poglądów, jeśli król był impo­tentem. nie mógł dalej sprawować władzy, gdyż jak sądzono, pomyślność kraju i dob­robyt w narodzie był uzależniony od płod­ności. I choć może u Izraelitów ten pogląd nie był tak rozpowszechniony jak u narodów ościennych to jednak rozstrzygającym, w kwestii przynależnoś­ci Abiszag do haremu Dawida, wydaje się być zachowanie króla Salomona, który od swej matki usłyszał, iż Adoniasz szukał u niej poparcia w otrzymaniu za żonę Abiszag (1 Krl 2.22). odpowiedź Salo­mona: Proś raczej dla niego (tj. Adoniasza) o władzę królewską" wydaje się wyja­śniać tę sprawę, gdyż, wg ówczesnego prawa posiadanie żony króla dawało prawo do tronu. W świetle tych danych. Abiszag spełniała na dworze Dawida nie tylko funkcję pielęgniarki czy służącej, królewskiej, też miała status prawowitej konkubiny królewskiej.

 

⁵ Wtedy Adoniasz, syn Chaggity, zaczął się wynosić, mówiąc: "Ja będę królować". - Dlatego zaopatrzył się w rydwan, jezdnych i pięćdziesięciu gońców, którzy go poprzedzali. ⁶ Ojciec zaś jego nigdy go nie karcił, mówiąc: "Czemużeś tak uczynił?", gdyż był on nadzwyczajnej urody, a matka urodziła go po Absalomie. (1 Krl 1,5-6)

 

Starość i niedołęstwo Dawida były preludium do knowań Adoniasza (hebr. Adonjjah). Po tragicznej, śmierci Ammona (2 Sm 13,29), a potem Absaloma (2 Sm 18, 14-15). a także Kiloba albo Kaleba, wspomnianym w 2 Sm 3,4, a który zmarł widocznie wcześniej, bo nie ma o nim wzmianki w 1 Krl, Adoniasz był najstarszym synem niedołężnego już króla Dawida.

W tym celu nabył sobie rydwan i jeźdźców, i około 50 ludzi, którzy byli przybocznym jego wojskiem Postąpi! podobnie, jak wcześniej jego brat Absalom (2 Sm 13,21).

 

⁷ Adoniasz namówił Joaba, syna Serui, i kapłana Abiatara, aby mu pomagali. (1 Krl 1,7)

 

Joab należał do ludzi wpływowych w królestwie Dawida. Kierował, po śmierci Saula, grupą Dawida przeciwko Abnerowi, którego podstępnie zamordował (2 Sm 2,13-32; 3,11-30). Wy­stąpił przeciw Syryjczykom (2 Sm 10,7-14) i Ammonitom, którym zadał druzgocącą klęskę (2 Sm 11,1; 12,26-31) oraz Edomitom (por. 2 Sm 8,13n, 1 Krl 11,15n. Ps 60,2). Miał również wielki wpływ na poli­tykę wewnętrzną w państwie Dawida. Udaremnił bunt Absaloma, syna Dawi­da, i jego aspiracje do tronu ojca (2 Sm 14, 1; 18,1-19,9), wystąpił przeciw Szebie (2 Sm 24,3n) i innym buntownikom (2 Sm 20,10).

Abiatar (tzn. „Ojciec (Bóg) jest hojny albo obdarza dostatkiem, albo wywyższył”). Był on sy­nem Achimeleka, który należał do rodziny kapłańskiej mieszkającej w Nob. W czasie krwawej rzezi na kapłanach z Nob, którzy udzielili schronienia uciekającemu Dawi­dowi i zaopatrzyli go w żywność, udało się mu ujść z życiem (por. 1 Sm 22,20-23). Schronił się u Dawida i był dla niego doradcą i kapłanem

 

⁸ Ale kapłan Sadok i Benajasz, syn Jojady, prorok Natan oraz Szimei i Rei, jak też bohaterowie Dawida, nie sprzyjali Adoniaszowi. (1 Krl 1,8)

 

Kapłan Sadok, Benajahu, syn Jehojady, prorok Natan, Szimei, Rei i zasłużeni waleczni Dawida (w. 8). Pierwszym z nich był Sadok.

Drugim przeciwnikiem Adoniasza i je­go zwolenników był Benajahu (= „Jahwe zbudował”), syn Jehojady (= „Jahwe po­znał”). Pochodził z Kabseel (2 Sm 23,20- 23; 1 Krn 11,22-24). Na dworze Dawida był urzędnikiem króla i pełnił władzę zwie­rzchnią nad Kreteńczykami, Kerytytami i Paletyjczykami (Paletejczykami), którzy stanowili przyboczną gwardię króla (2 Sm 8,18; 20,23; 1 Krn 18,17). Przeciw Adoniaszowi wystąpił głównie prorok Natan, (Natanjah) który był wpływowym mądrym doradcą królewskim (2 Sm 7,11 16 Syr 47,1). Imię jego oznacza w obu wy­padkach „Dar Jahwe".

Szimei w czasie buntu Absaloma, obrzucał Dawida kamieniami i przeklinał, ale po zwycięstwie Dawida nad Absalomem ,ukorzył się a król, obiecał mu, że go nie ukarze śmiercią (zrobił to Salomon) 2 Sm 19.

Do zwolenników Salomona należeli tzw. hagibórim Dawida. Byli to „waleczni Dawida”, którzy wchodzili w skład tzw. grupy „Trzydziestu” (por. 2 Sm 23.13-39). a wśród nich byli najbardziej waleczni, którzy znów tworzyli tzw. grupę „Trzech Określono ich wszystkich nazw'ą gibórim. tzn. silni i mężni w walkach „bohaterzy . a o ich czynach układano różne epopeje (2 Sm 23,8-12). Należeli oni do oddziału Getytów, którego wodzem był Ittai. Był to stały korpus wojskowy, który, obok oddziału 600 żołnierzy, do którego prze­ważnie należeli żołnierze Dawida z czasu jego walk z Saulem, składał się ponadto z przybocznej gwardii Kereci i Peleci. Sta­nowili oni wszyscy wyborową gwardię królewską

 

⁹ Potem Adoniasz zabił na ofiarę owce, woły i tuczne cielce przy kamieniu Zochelet u źródła Rogel i zaprosił wszystkich swych braci, synów królewskich, oraz wszystkich ludzi z Judy, sługi króla. ¹⁰ Lecz nie zaprosił proroka Natana i Benajasza oraz bohaterów i swego brata Salomona. (1 Krl 1,9-10)

 

Kamień Zohelet znaczy dosłownie kamień węża, od hebr. czasownika z-h-i który określa podstawo­wą czynność witalną węża, mianowicie pełzanie. Miejsce to nie jest bliżej znane.

 

¹¹ Wtedy Natan zapytał Batszebę, matkę Salomona: "Czyś nie słyszała, że zaczął królować Adoniasz, syn Chaggity? A pan nasz, Dawid, o tym nie wie! ¹² Wobec tego działaj! Chcę ci dać radę, abyś ocaliła swoje życie i życie twego syna, Salomona: (1 Krl 1,11-12)

 

Dawid kiedyś, w czasie nieobecności Uriasza Chetyty po­pełnił grzech cudzołóstwa z Bat-Szebą. Bat-Szeba stała się pierwszą zona i szczególnie umiłowaną (zob. 2 Sm 11,1-12,14). Następ­stwo tronu w Izraelu nic zostało jeszcze uregulowane. Saul i Dawid pochodzili _z wyboru ludu. Sprawa następstwa tronu po Dawidzie była otwarta. Jeśli Dawid nie wskaże swego następcy, może dojść do niepotrzeb­nego rozlewu krwi i klęski jego ulubieńca Salomona.

 

¹³Idź i wejdź do króla Dawida i powiesz mu: "Czyś ty, panie mój, królu, nie przysiągł swej służebnicy mówiąc: Twój syn, Salomon, będzie po mnie królował i on będzie zasiadał na moim tronie? Dlaczego więc króluje Adoniasz?"(1 Krl 1,13)

 

Pismo św. nic wcześniej nie mówi na ten temat. Widocznie była to jakaś osobista obiet­nica. o której wiedział tylko prorok Natan (por. ww 13-14). Z pewności;) nie był to wymysł proroka, bo król, mimo starości, pamiętałby o tak ważnym zobowiązaniu,

 

¹⁴ Kiedy zaś jeszcze będziesz tam mówić z królem, ja za tobą wejdę i słowa twoje uzupełnię". ¹⁵ Weszła więc Batszeba do sypialni bardzo już podeszłego w latach króla, w obecności Szunemitki Abiszag, posługującej królowi. ¹⁶ Następnie Batszeba uklękła i oddała pokłon królowi, a król ją zapytał: "Czego chcesz?" ¹⁷ Wtedy odrzekła mu: "Panie mój! Tyś poprzysiągł twojej służebnicy na Pana, Boga twego: "Salomon, twój syn, będzie królował po mnie i on będzie zasiadał na moim tronie". ¹⁸ A oto teraz Adoniasz stał się królem! A ty, panie mój, królu, nic o tym nie wiesz. ¹⁹ Zabił on na ofiarę woły, tuczne cielce i mnóstwo owiec oraz zaprosił wszystkich synów królewskich, kapłana Abiatara i wodza wojska, Joaba. Salomona zaś, sługi twego, nie zaprosił. ²⁰ A tyś, panie mój, królem! Na ciebie zwrócone są oczy całego Izraela, abyś im oznajmił, kto będzie zasiadać na tronie pana mego, króla po nim. ²¹ Kiedy przyjdzie czas, że król, mój pan, spocznie ze swymi przodkami, wtedy ja i mój syn Salomon będziemy uchodzili za winowajców". ²² A oto, gdy jeszcze mówiła z królem, przyszedł prorok Natan. ²³ Natychmiast oznajmiono królowi, mówiąc: "Oto prorok Natan". I przyszedł on przed oblicze króla i oddał pokłon królowi aż do ziemi. ²⁴ Po czym Natan przemówił: "Panie mój, królu! Ty zapewne rozkazałeś: "Adoniasz będzie królował po mnie i on będzie zasiadał na moim tronie?" ²⁵ Gdyż dziś poszedł i zabił na ofiarę woły, tuczne cielce i mnóstwo owiec oraz zaprosił wszystkich synów królewskich, dowódców wojska i kapłana Abiatara i oto oni jedzą i piją razem z nim oraz mówią: "Niech żyje król Adoniasz!" ²⁶ A mnie, twego sługi, i kapłana Sadoka, i Benajasza, syna Jojady, i Salomona, twego sługi, nie zaprosił. ²⁷ Czy z woli króla, mego pana, to się stało, a nie zawiadomiłeś twego sługi, kto będzie zasiadał na tronie pana mego, króla po nim?" - ²⁸ Wówczas odezwał się król Dawid i rzekł: "Zawołajcie mi Batszebę!" A kiedy weszła do króla i stanęła przed nim, ²⁹ przysiągł król tymi słowami: "Na życie Pana, który wyratował mnie z wszelkiego utrapienia! ³⁰ Jak przysiągłem ci na Pana, Boga Izraela, mówiąc, że Salomon, twój syn, będzie królował po mnie i on będzie zasiadał na moim tronie po mnie, tak właśnie dziś uczynię". - ³¹ Wtedy Batszeba, upadłszy twarzą do ziemi, oddała pokłon królowi oraz powiedziała: "Niech żyje mój pan, król Dawid, na wieki!" (1 Krl 1,14-31)

 

Zgo­dnie z ceremoniałem dworskim, obowiązu­jącym na Wschodzie, Bat-Szebe, jako ko­bieta, opuściła komnatę królewską, a Na­tan jeszcze sprytniej, niż przygotowana i pouczona przez niego Bat-Szebe (ww. 15-21), przedstawił królowi Dawidowi poczynania jego syna Adoniasza (ww. 24- -27). Tc dwie opinie, Bat-Szebe i Natana, o     Adoniaszu, o jego morderczych poczy­naniach, zmusiły Dawida do podjęcia de­cyzji i wyznaczeniu kandydata na króla, Salomona.

 

³² Potem król Dawid rozkazał: "Przywołajcie do mnie kapłana Sadoka, proroka Natana i Benajasza, syna Jojady". Kiedy zaś weszli przed oblicze króla, ³³ wydał im król rozkaz: "Weźcie ze sobą sługi waszego pana, a następnie posadźcie Salomona, mego syna, na moją własną mulicę i prowadźcie go do Gichonu. ³⁴ Potem niech go tam namaszczą kapłan Sadok i prorok Natan na króla nad Izraelem. Następnie zadmijcie w róg i wołajcie: "Niech żyje król Salomon!" ³⁵ Potem pójdziecie za nim. On zaś przyszedłszy, zasiądzie na moim tronie i on będzie królował po mnie, bo ja rozkazałem, aby był wodzem nad Izraelem i nad Judą". - ³⁶ Na to Benajasz, syn Jojady, odrzekł królowi: "Amen. Bodaj by Pan Bóg sprawił! ³⁷ Jak był Jahwe z panem moim, królem, tak niech będzie z Salomonem i niech wywyższy jego tron ponad tron króla Dawida, mego pana!" (1 Krl 1,32-37)

Po wstępnych ceremoniach, które odbyły się w pałacu króla Dawida, posadzono na­stępcę tronu na mulicę Dawida (ww. 33.38). Było to równocześnie symboliczne przekazanie władzy i zrzeczenie się jej przez króla na rzecz swego syna. Było to także znakiem wyniesienia Salomona, gdyż mułów i osłów mogli dosiadać tylko najwyżsi dostojnicy (por. Sdz 5,10; 10,4; 12,14; 2 Sm 13,29). Podobny zwyczaj spotykamy w Ugarit

 

³⁸ Poszedł więc kapłan Sadok i prorok Natan oraz Benajasz, syn Jojady, oraz Keretyci i Peletyci i wsadziwszy Salomona na mulicę króla Dawida, zaprowadzili go do Gibeonu. ³⁹ Tam kapłan Sadok wziął róg oliwy z Namiotu i namaścił Salomona. Wtedy zagrano na rogu, a cały lud zawołał: "Niech żyje król Salomon!" ⁴⁰ Potem cały lud wszedł za nim na górę, przy dźwięku fletów okazywał radość tak wielką, że aż ziemia drżała od ich okrzyków. (1 Krl 1,38-40)

 

Narrator 1 Krl w swym opowiadaniu zwrócił uwagę na warunki topograficzne, używając słowa jarad. Które oznacza schodzenie orszaku. Natomiast o drodze powrotnej mówi, że orszak wychodził, podkreślając tu wznoszenie się terenu przez słowo alah, gdyż Jerozolima położona była na wzgórzu

Namaszcza­no przedmioty (zob. Rdz 31,13; Wj 30,2( 40,9-11; Kpł 8, Lb; Lb 7,1; Dn 9,24), a przede wszystkim takie osoby, jak kap łanów (Wj 28,41; 29,7 itd ), proroków (1 Krl 19,16) i królów (Sdz 8,15; I Sm 9,16; 10,1; 15,1. 17; 16,3. 12n; 19.11; 2 Sm 2,4.7; 12,7, a zwłaszcza 1 Kri 1,34.39.45. 5,15; 19,15n; 2 Krl 9,3.6.12; 23,30; 1 Krn 11,3; 29,22; 2 Krn 22,7; 23,11; Oz 7.3. 8,10). Człowiek namaszczony wchod/ił w trudną do ustalenia bliżej, relację z Bo­giem, co Księgi Święte nazywają otrzymy­waniem „ducha Jahwe” (zob. 1 Sm 10, 1.6; 16,13 itd.

Namaszczenie dawało władcy immunitet nietykalności, nawet wtedy, gdy on sprze­niewierzył się spełnianemu urzędowi, jak Saul (zob. 1 Sm 24,7.11; 26,9.11.23).

Drugą część uroczystej ceremonii, związanej z namaszczaniem króla, zakończyła gra na rogu i zawołanie: „Niech żyje król Salomon” (zob. ww. 34.39). Aklamacja ta była wyrazem hołdu pod adresem no­wo kreowanego króla. Od najstarszych czasów była stałą formułą intronizacyjną (zob. 1 Sm 10,24, 1 Krl 1,25.34.39).

 

⁴¹ Usłyszał to Adoniasz oraz wszyscy zaproszeni, którzy z nim byli i właśnie przestali ucztować. Usłyszał też Joab dźwięk rogu i rzekł: "Co znaczy ten zgiełk poruszonego miasta?" ⁴² Gdy on jeszcze mówił, oto przyszedł Jonatan, syn kapłana Abiata. Wtedy rzekł Adoniasz: "Wejdź, boś człowiek dzielny i dobrą wieść oznajmisz". ⁴³ Jonatan zaś odrzekł Adoniaszowi: "Raczej nie! Nasz pan, król Dawid, ogłosił królem Salomona ⁴⁴ oraz posłał z nim król kapłana Sadoka, proroka Natana i Benajasza, syna Jojady, oraz Keretytów i Peletytów, i wsadzili go na mulicę królewską. ⁴⁵ Potem kapłan Sadok i prorok Natan namaścili go na króla w Gichonie. A później wstępowali stamtąd radując się i dlatego poruszyło się miasto, czego odgłos usłyszeliście. ⁴⁶ A także Salomon zasiadł już na tronie królestwa. ⁴⁷ Ponadto przyszli słudzy króla, aby błogosławić naszego pana, króla Dawida, mówiąc: "Niech twój Bóg imię Salomona uczyni sławniejszym niż imię twoje i wywyższy jego tron ponad twój tron!" Po czym król oddał pokłon na swoim łożu ⁴⁸ i również król tak rzekł: "Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, który dał dziś moim oczom oglądać następcę <z mego rodu>, zasiadającego na moim tronie". (1 Krl 1,41-48)

 

Życzenie Benajahu (w. 37) dotyczyło tego, aby Jahwe był z Salomonem, podobnie jak był z Dawidem oraz pomyślności w jego panowaniu. „Niech jeszcze świetniejszym uczyni tron jego od tronu pana mojego, króla Dawida” (w. 37b). Ten sposób wy­rażania życzeń jest typowy dla ludzi Wschodu. Podkreśla on prawdę, że wspa­nialsze rządy syna przyczynią się do po­większenia chwały ojca. Wyrażały one ró­wnież wiarę, iż więzy rodzinne są ponad grobem.

 

⁴⁹ Zadrżeli więc ze strachu wszyscy zaproszeni przez Adoniasza. Wstali i każdy poszedł swoją drogą. ⁵⁰ Adoniasz też zląkł się Salomona, powstał i poszedł, a następnie uchwycił za rogi ołtarza. ⁵¹ Niebawem oznajmiono Salomonowi: "Oto Adoniasz zląkł się króla Salomona i dlatego uchwycił za rogi ołtarza, mówiąc: "Niech mi teraz król Salomon przysięgnie, że swego sługi nie każe zabić mieczem"". ⁵² Wówczas Salomon rzekł: "Jeśli będzie uczciwy, nie spadnie mu włos z głowy, ale jeśli znajdzie się w nim wina, to zginie". ⁵³ Następnie król Salomon posłał, aby go sprowadzono od ołtarza. Kiedy zaś przyszedł i oddał pokłon królowi Salomonowi, rzekł do niego Salomon: "Idź do swego domu!"(1 Krl 1,49-53)

Adoniasz myślał, że jego zwolen­nicy będą razem z nim, podobnie jak to było w życiu ojca. kiedy występował prze­ciw Saulowi (1 Sm 24). Jednak przeliczył się. choć przekonywał najprawdopodob­niej swoich zwolenników i tłumaczył im, że namaszczony Salomon z polecenia Da­wida. wcale nie oznacza namaszczonego przez Jahwe. Pozostał jednak sam. Opusz­czony przez wszystkich swoich zwolenni­ków, bojąc się Salomona, chcąc ratować swoje życie, skorzystał z prawa azylu (por Wj 21.21«. Lb 35.9-15). Uchwycie rogow ołtarza, które uważano za szczegól­nie święte (por. Wj 21.14; 29.12). Chroniły one ze strony mściciela krwi od pochopnego zabójsiwa (hebr. góel haddam;)

Adoniasz, dobrze zorientowany w prawodawstwie Izraelskim, prawdopo­dobnie bojąc się podejrzeń politycznych m.in. zabójstw w czasie walk o następstwo tronu, o których wprawdzie nie ma wzmianki w 1 Krl, ale mogły one zaistnieć ponieważ miejsce azylu chroniło nieumyśl­nych zabójców, swoim postępowaniem chciał uchronić się od możliwego samosądu ludu, a zwłaszcza nowego władcy (zob. ww 50-53).

Zgodnie ze zwyczajem wschodnim, gdy wszedł, pokłonił się nisko królowi Salomo­nowi. Ten zaś krótko mu powiedział: „Idź do swego domu" (w. 53). Tak więc w walce politycznej o następstwo tronu odniósł zwycięstwo Salomon, syn Dawida i Bat- Szebe oraz wychowanek proroka Natana, natomiast Adoniasz pozostał w cieniu.

LIT: Kruszyński J: Pismo Święte Starego Testamentu, KUL, Lublin, 1938

http://www.biblestudytools.com/commentaries/jamieson-fausset-brown/2-samuel/2-samuel-6.html

Łach S: Pismo Święte Starego Testamentu, Pallotinum, W-wa, 1973

Łach B:Pismo Święte Starego Testamentu, Księgi 1-2 Królów, Pallotinum, Poznań, 2007