21 W Judzie zaś królował syn Salomona, Roboam. Miał on czterdzieści jeden lat w chwili objęcia władzy, a siedemnaście lat królował w Jerozolimie, tym mieście, które Pan wybrał ze wszystkich pokoleń Izraela na to, aby tam umieścić swoje Imię. Jego matce było na imię Naama, Ammonitka. (1 Krl 14, 21)
Podeszły wiek Roboama, podany jako czas wstąpienia na tron, wydaje się dotyczyć czasu rządów nad Judą po odejściu Izraela. Trwał on 17 lat, najprawdopodobniej od 931-914 r. przed Chr. Król Roboam rządy swe sprawował w Jerozolimie, która wg narratora była centralnym i jedynym miejscem kultu Jahwe, nawet dla Północnego Królestwa. Jego matka jako Ammonitka należała do kobiet obcego pochodzenia, które narrator podał za jedną z przyczyn upadku Salomona (1 Krl 11, Inn). Jej imię występuje z przydomkiem: gebirah, tj. „Wielka Pani”, który świadczył o jej wielkim znaczeniu, jakie miała w królestwie Judy
22 Juda też czynił to, co jest złe w oczach Pana. Wskutek tego drażnili Go bardziej, niż to czynili jego przodkowie swoimi grzechami, jakie popełniali. 23 Bo i oni sobie zbudowali wyżyny i stele, i aszery przy ołtarzach na każdym wzgórzu wyniosłym i pod każdym drzewem zielonym. (1 Krl 14, 22-23)
W narracji o religijnym stosunku Roboama do kultu Jahwe zawiera się także stosunek całego ludu Judy do Boga. Zwrot „bardziej niż to wszystko, co czynili ich ojcowie” (w. 22) przypomina podobny zwrot z w. 9 i wydaje się pochodzić z czasów Omriego, a dotyczyć królów Achaba (zob. 1 Krl 16,25. 30. 33) czy Manassesa (2 Kri 21,9.11), kiedy to bałwochwalczy kult bardzo się rozwinął. Redaktor uważał, że zostało to zapoczątkowane nie tylko na północy królestwa, ale także w Judzie już w czasach Roboama.
Ów redaktor w w. 23 wymienił, wśród form kultu bałwochwalczego, takie typowe przejawy, jak „wyżyny” (por. 1 Krl 3,2) stele (TM: massebbot) i aszery (zob. 1 Krl 14,15), Stele, zwane massebami były to wolno stojące, wysokie, płaskie lub okrągłe kamienie, o których wspomina się w Biblii, w związku z niektórymi osobami. Stawiano na ich grobach massebę, jako wyraz pamięci i szacunku (zob. Rdz 35,20; 2 Sm 18,18). Także masseby stawiano dla podkreślenia wzajemnych powiązań, wynikających z przyjaźni, czy też pokrewieństwa (zob. Rdz 31,45; Wj 24,4) albo dla zaznaczenia jakiegoś szczególnego wydarzenia (Rdz 28,18; 35,14). Służyły one także dla oddania czci Jahwe. Odgrywały one szczególną rolę w obcych narodach. Stąd często łączono je z aszerami, które wyobrażały bóstwo rodzaju żeńskiego, w przeciwieństwie do steli, oznaczających bóstwo rodzaju męskiego. Połączenie tych kultów było nie do przyjęcia w religii Jahwe (por. Wj 34,13; Pwt 7,5; 12,3; 16,22; 2 Krl 17,10; 18,4; 23,14). Kulty te były związane zazwyczaj ze wzgórzami i pagórkami, i zielonymi drzewami. Wierzono bowiem, że na tych miejscach czciciele są bliżej bóstwa.
24 Zaczął się również w kraju nierząd sakralny. Postępowali według wszelkich obrzydliwości pogan, których Pan wypędził sprzed Izraelitów. (1 Krl 14, 24)
Czczone drzewa, a niekiedy źródła oraz pielęgnowane lub dziko rosnące gaje, były miejscami objawień i kultu, zwłaszcza bogini płodności (por. Pwt 12,2; 2 Kri 16,4; Jr 2,20). Autor w szczególny sposób piętnuje kult bogini płodności, który był związany z prostytucją sakralną obojga płci. Rozpowszechniona ona była zwłaszcza w kultach kananejskich. Stąd narrator dtr podkreślił ten fakt słowami: „Czynili wszystkie obrzydliwości tych ludów, które Jahwe usunął przed synami Izraela” (w. 24b). Prostytucję sakralną łączono często z kultem aszery (por. 1 Krl 15,12; 2 Krl 23,7). Wyraźnie jej zakazywano w Pwt (23,18). Występowali przeciwko niej niektórzy królowie (1 Krl 15,12; 2 Kri 23,7), a zwłaszcza prorocy (Jr 3,2; Oz 4,14).
25 Dlatego w piątym roku [panowania] króla Roboama nadciągnął przeciw Jerozolimie król Egiptu Szeszonk (1 Krl 14, 25)
Imię faraona jest egipską formą wyrazu s-s-n-k, który w pismach klinowych występuje w postaci susinku, susanku (zob. KBL 966). W Biblii występuje przeważnie w formie Sziszak (TM: Sisaq), tylko w 1 Krl 14,25 ma formę: Szuszak (TM: K. Susaq). Zazwyczaj, za egipskim sformułowaniem, czyta się to imię jako: Szoszenk (Sosena).
Sziszak był założycielem XXII dynastii i rozpoczął swe panowanie ok. roku 945/44 przed Chr., po obaleniu znienawidzonej XXI dynastii. Był on faraonem w Tanis (delta Nilu).
W 1 Krl 14,25 wymienia się tego faraona w związku z wyprawą przeciwko Jerozolimie, która miała miejsce w piątym roku panowania Roboama, tj. ok. 926 r. przed Chr. Był to najprawdopodobniej siedemnasty rok panowania faraona. Wyprawa ta została potwierdzona przez napis znaleziony w świątyni egipskiej w Karnaku w Tebach, która to świątynia była poświęcona Amonowi. Na południowej ścianie świątyni widać, jak bóg daje faraonowi palestyńskie miasta których nazwy w liczbie 165 wymieniono na umieszczonym tam napisie.
Z wymienionych nazw miejscowości należy sądzić, że wyprawa faraona objęła nie tylko tereny królestwa Judy, ale także obszary Królestwa Północnego, tj. Izraela, łącznie z wschodnimi terenami Zajordanii, tj. Sukkot, Penuel, Mahanajim, i na północ aż do Bet-Szean, Taanach i Megiddo. Wśród wymienionych tam miejscowości około 100 łączy się z Judą, a pięćdziesiąt z Izraelem (G. Ricciotti, Dzieje Izraela, dz. cyt., 315). Tę inwazję Sziszaka potwierdza również mały ułamek steli, znaleziony przy prowadzeniu wykopalisk w Megiddo, na którym znajduje się imię tego faraona. Tak więc wyprawa Sziszaka objęła tereny nie tylko wroga dynastii faraona, Roboama, ale również miasta, którymi rządził Jeroboam, chociaż w czasach Salomona uzyskał on od niej prawo azylu (por. 1 Krl 11,40).
26 i zabrał kosztowności świątyni Pańskiej oraz kosztowności pałacu królewskiego. Wszystko to zabrał. Zabrał również wszystkie złote tarcze, które sporządził Salomon. 27 Wobec tego król Roboam zamiast nich sporządził tarcze z brązu i powierzył je dowódcom straży pilnującej wejścia do pałacu królewskiego. 28 Odtąd za każdym razem, kiedy król wchodził do świątyni Pańskiej, straż je nosiła, a potem odnosiła do zbrojowni straży. (1 Krl 14, 26-28)
Pomiędzy zdobytymi miastami nie ma wzmianki o Jerozolimie. Prawdopodobnie nie pozostała ona ujęta na liście zdobytych miast w Karnaku lub też Sziszak dzięki wielkiemu okupowi, jaki złożył Roboam, oszczędzając to miasto. W Biblii wspomina się bowiem o tym haraczu, który przyczynił się do zagarnięcia wszystkiego ze skarbców świątyni i pałacu królewskiego. Przeznaczono także na ten cel nawet złote tarcze, które zostały zrobione za życia Salomona (por. 1 Krl 10,16nn). W ich miejsce Roboam kazał sporządzić tarcze z brązu. Nie miały one większej wartości, ponieważ w przeciwieństwie do złotych tarcz, które przechowywano i pilnie strzeżono w specjalnym budynku „Lasu Libańskiego”, te znajdowały się w sali
29 A czyż pozostałe dzieje Roboama i wszystko, co zdziałał, nie są opisane w Księdze Kronik Królów Judy? 30 Ponadto między Roboamem a Jeroboamem była wojna przez cały czas. 31 Potem Roboam spoczął przy swoich przodkach w Mieście Dawidowym. <Jego matce było na imię Naama, Ammonitka>. Syn jego Abijjam został w jego mieście królem. (1 Krl 14, 29-31)
Autor zakończył narrację o dziejach Roboama zgodnie z dtr schematem. Podał on że przez cały czas Roboam prowadził wojnę z Jeroboamem. Była ona związana nie tylko roszczeniami Judy do północnych pokoleń, ale dotyczyła także sporów granicznych pomiędzy Judą. a Izraelem. Wojna ta trwała nie tylko za życia Roboama. ale również była prowadzona za jego następców (zob. 1 Krl 15,17.22; 2 Km 13,19; 17,2).
LIT: Kruszyński J: Pismo Święte Starego Testamentu, KUL, Lublin, 1938
http://www.biblestudytools.com/commentaries/jamieson-fausset-brown/2-samuel/2-samuel-6.html
Łach S: Pismo Święte Starego Testamentu, Pallotinum, W-wa, 1973
Łach B:Pismo Święte Starego Testamentu, Księgi 1-2 Królów, Pallotinum, Poznań, 2007
Smolikowski P Bóg w historii, Gutenberg Print, W-wa, 1995
