7 Elizeusz przyszedł do Damaszku. Kiedy Ben-Hadad, król Aramu, chorował, oznajmiono mu: "Mąż Boży przyszedł aż tutaj". 8 Wtedy król powiedział do Chazaela: "Weź dar ze sobą, idź na spotkanie męża Bożego i przez niego wypytaj się Pana, czy wyzdrowieję z tej choroby". (2 Krl 8, 7-8)
Jest możliwe, że działo się to jeszcze za życia Eliasza; Elizeusz przybył do Damaszku z polecenia Eliasza. Por. 1 Krl 1915.
Autor biblijny, przedstawiając wypełnienie zapowiedzi 1 Krl 19.15 o Chazaelu. opowiada o chorobie jego poprzednika Ben-Hadada. najprawdopodobniej Ben- Hadada II. który zmarł ok. roku 844 (por. 1Krl 20.1). Aramejski król jeszcze w r. 845 w asyryjskich tekstach nosi nazwę Hadad-Ezer (= Hadad-id-ri). Chazael. wg źródeł asyryjskich, objął tron najpóźniej w r. 841 przed Chr. Mógł zatem jeszcze przed Chazaelem krótko panować Ben-Hadad II (por. 1 Krl 15.18.20: 2 Krl 13,24n). Jednak nie zostało to nigdzie potwierdzone w tekstach pozabiblijnych. Stąd można twierdzić, iż imię Ben-Hadad mogło być imieniem tronowym Hadad-Ezera .
W tym opowiadaniu występuje Chazael, jako zaufany dworzanin króla Aramu, Ben-Hadada. Król był chory. Podobnie, jak Ochozjasz, król izraelski, który w chorobie radził się, zamiast Jahwe, u bożka Ekronu, Baal Zebuba (por. 2 Krl 1,2), to znów król Aramu, zamiast radzić się miejscowych bóstw, odniósł się do Boga Izraela, którego reprezentantem był prorok Elizeusz. Bóg izraelski, Jahwe dzięki różnym cudownym wydarzeniom, był znany w krajach sąsiednich.
Elizeusz przybył do Damaszku (por. w. 7). Gdy dowiedział się o tym król Aramu, posłał swego sługę i dworzanina Chazaela, aby szedł do proroka z podarunkiem i zasięgnął rady Jahwe, pytając go, czy wyzdrowieje (zob w. 8). Choroba ta była zapewne bardzo ciężka, skoro król Aramu myślał o śmierci. Redaktor w w. 9b uzupełnił to opowiadanie podając, jaki podarunek wziął ze sobą dworzanin królewski, aby podkreślić wielkość i cześć, jakie należały się prorokowi Jahwe. Wziął Chazael zatem ze sobą towar „czterdziestu wielbłądów”. Liczbę tę, podobnie jak w innych tekstach biblijnych należy rozumieć nie w sensie dosłownym, ale symbolicznym (por. 1 Krl 19,8). Wielka liczba wielbłądów była przeważnie przeznaczona dla świty. Poselstwu królewskiemu starano się nadać charakter wielkiej wspaniałości.
9 Poszedł więc Chazael na jego spotkanie, wziął dary ze sobą i wszelkie kosztowności z Damaszku - obładowując czterdzieści wielbłądów. Przyszedł i stanął przed nim, mówiąc: "Twój syn, Ben-Hadad, król Aramu, posłał mnie do ciebie z pytaniem: "Czy wyzdrowieję z tej choroby?"" 10 Odpowiedział mu Elizeusz: "Idź i powiedz mu: "Będziesz żył na pewno". Lecz Pan objawił mi, że na pewno on umrze". (2 Krl 8, 9-10)
W w. 9c Chazael, sługa króla Aramu, wychodząc naprzeciw Elizeusza i przedstawiając mu chorego króla nazywa go „synem”, co było wyraźnym nawiązaniem do podobnego wyrażenia „mój ojcze” w 2 Krl 6,21; 13,14 i miałoby na celu ponowne (w. 9b) podkreślenie wielkiej godności Elizeusza, jako proroka Jahwe. Określenie Twój syn... to dowód wielkiej uniżoności wzglądem proroka. Takie tytuły dawano ludziom stojącym na jednym poziomie w życiu społecznym.
Odpowiedź Elizeusza ma charakter jakby dwuznaczny. Prorok bowiem zapowiada, iż Bcn-Hadad wyzdrowieje, a później, że umrze (zob. w. 10ab). Najprawdopodobniej prorok zawarł w swej wypowiedzi, mającej charakter wyroczni karzącej następującą treść: „król umrze, ale nie choroba będzie przyczyną jego śmierci”. Zgadzałoby się to w całości z treścią w w. 14, w którym Chazael powtarzał słowa proroka: „Na pewno wyzdrowiejesz”, opuszczając zapewne te słowa, które mówiły o śmierci, a którą zamierzał on na króla sprowadzić.
11 Następnie utkwił swój wzrok, wytężył go bardzo mocno i zapłakał mąż Boży. 12 A Chazael zapytał: "Dlaczego pan mój płacze?" Odpowiedział: "Ponieważ wiem, co złego uczynisz synom Izraela: ich warownie zniszczysz ogniem, kwiat ich wojowników pozabijasz, ich drobne dzieci roztrzaskasz, a ich brzemienne kobiety będziesz rozpruwał". 13 Wtedy Chazael zawołał: "Czymże jest twój sługa - ten [zdechły] pies - żeby miał wykonać to straszne dzieło?" Elizeusz odpowiedział: "Pan objawił mi, że będziesz królem Aramu". (2 Krl 8, 11-13)
Reakcję proroka na wypowiedziane proroctwo narrator przedstawił w formie ekstatycznej wizji (por. Am 1,3). Widział w niej smutną przyszłość swej ojczyzny, która zostanie doszczętnie zniszczona, a jej mieszkańcy okrutnie zostaną wymordowani (zob. w. 12; por. także 2 Krl 10,32-33 - 32 W owym czasie Pan zaczął uszczuplać Izraela: Chazael pobił Izraelitów na całym ich obszarze, 33 od Jordanu na wschód słońca, cały obszar Gileadu, Gadytów, Rubenitów, Manassytów - od Aroeru, który leży nad rzeką Arnon - Gilead i Baszan.; 13,3-22; Am 1,3).
Nic dziwnego, że na twarzy proroka pojawił się smutek, wzruszenie i łzy (por. w. 11-12). Ci komentatorzy, którzy z wyroczni poprzedniego wiersza wnoszą, iż Elizeusz przewidział skrytobójcze zamiary Chazaela względem Ben-Hadada (por. w. 15), odnoszą do niego (do Chazaela) dość trudne do przetłumaczenia hebrajskie zwroty: wajja amedi wajjasem ad-bos, występujące w w. 12. Tłumaczą je: „nie dał poznać po sobie” i „udał wielkie zdumienie”, iż jego pan umrze. A zatem w. 1 brzmiałby następująco: „(Chazael) nie dał poznać po sobie i okazał wielkie zdumienie”. Wydaje się tę opinię potwierdzać dalszy tok rozmowy Chazaela z prorokiem.
Chazael słysząc z ust proroka o wielkich okropnościach, jakie przyniesie on Izraelowi (w. 12) odpowiada znaną formułą: „Czy sługa twój jest psem...” (w. 13). Spotyka się ją w napisach na ostrakach z Lakisz, a także używa się jej w listach z Tell el-Amarna. Później można ją spotkać w tekstach z Mari i w listach Asarhaddona. Używa się jej także w tekstach biblijnych (por. 1 Sm 24,15 -15 Za kim to wyruszył król izraelski? Za kim ty gonisz? Za zdechłym psem, za jedną pchłą?; 2 Sm16,9 - 9 Odezwał się do króla Abiszaj, syn Serui: "Dlaczego ten zdechły pies przeklina pana mego, króla? Pozwól, że podejdę i utnę mu głowę". itd.). Zwrot ten oznaczał zatem wielką pogardę i był znakiem wielkiego poniżenia, aż do upodlenia. Mimo że Chazael odżegnywał się za pomocą tej formuły od okropności, jakie miałby wg przepowiedni Elizeusza wyrządzić Izraelowi, to nie dotrzymał słowa. Świadczą o tym późniejsze teksty biblijne, zwłaszcza z 2 Krl 10,32-33; 13,3.22 i okropności wojenne, wypowiedziane przez proroka Elizeusza w w. 12. O wypowiedzianych przez proroka Elizeusza zbrodniach wojennych w w. 12 jest mowa również w innych księgach biblijnych (Iz 13,14; Am 1,13; Oz 14,1; 15,16).
Elizeusz przy tej okazji wygłosił drugie proroctwo. Odnosiło się ono bezpośrednio do Chazaela. Zgodnie z wolą Jahwe zostanie on królem Aramu (w. 13b zob. także 1 Krl 19,15).
14 Oddalił się więc Chazael od Elizeusza i poszedł do swego pana, który go zapytał: "Co tobie powiedział Elizeusz?" A on odrzekł: "Powiedział mi, że na pewno będziesz żył". 15 Następnego dnia Chazael wziął nakrycie, zamoczył w wodzie i rozciągnął na jego twarzy, tak iż on umarł. Chazael zaś w jego miejsce został królem.(2 Krl 8, 14-15)
Chazael przyniósł królowi Aramu odpowiedź proroka Elizeusza. Była to jednak tylko pierwsza cześć wyroczni prorockiej. Chazael nic nie wspomniał o tym, co mówił prorok w drugiej części swej wyroczni. To zapewne przyczyniłoby się do niepokoju króla i przeszkodziło w jego planach zamachu na życie Ben-Hadada i objęcia po nim jego tronu. Autor biblijny w w. 15 mówi, iż Chazael nazajutrz po zakończeniu swej misji, wziął „przykrycie, umoczył w wodzie i rozciągnął nad twarzą chorego króla”.
Na wschodzie był to jeden ze sposobów leczenia, zwłaszcza z gorączki. Być może Chazael wykorzystał ten sposób leczenia do uduszenia króla. Z w. 15 nie wynika jednak wyraźnie, czy Chazael użył zamoczonej szmaty jako środka w celu uleczenia króla, czy też mógł posłużyć się nią w celu uduszenia króla, po to aby nie pozostawić śladów gwałtownej śmierci. Spisek musiał być już przedtem obmyślony i przygotowany. Dowiedziawszy się od proroka, że król będzie żył, zaraz nazajutrz dopuszcza się morderstwa, obawiał się bowiem, aby król nie powrócił do zdrowia. Ułatwianie sobie drogi do tronu przez morderstwa W państwach semickich było na porządku dziennym.
W źródłach pozabiblijnych Chazaela zalicza się do uzurpatorów władzy królewskiej w Aramie. We fragmencie Roczników Salmanassara III (858-824), króla asyryjskiego (por. wyż.) zaznaczono, że po śmierci Hadad-Ezera Chazael „wziął w posiadanie tron”. Chazaelaźródła asyryjskie określają: „synem niczyim”. Na statuetce z bazaltu, znalezionej w Asyrii, widnieją takie słowa: „Hadad-id-ri. tj. Hadad-Ezer. umarł. Haza ilu. tj. Chazael, syn niczyi, wziął tron w posiadanie" (zob. AOT 344: ANET 2S0b). To określenie mogło być nazwą postponującą Chazaela i świadczyłoby o jego dość pospolitym pochodzeniu albo, co wydaje się bardziej prawdopodobne, oznacza po prostu „syna ojca, który nie był królem”.
lit:
http://iktotuzmysla.salon24.pl/646279,jahwe-po-cos-uzdrowil-z-tradu-dowodce-wroga-izraela-po-co,3
